Sejm w nocy z 8 na 9 kwietnia uchwalił nową odsłonę tzw. tarczy antykryzysowej, czyli ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa. Za nami też poprawki Senatu oraz podpis Prezydenta RP. Co tarcza oznacza dla przedsiębiorców?
Aktualizacja z dn. 20.05.2020 r.
Od 1 kwietnia osoby prowadzące działalność gospodarczą, niezatrudniające pracowników, a także ci, którzy pracują na podstawie umowy o dzieło lub zlecenie, mogą ubiegać się o świadczenie postojowe w kwocie ok. 2000 zł. Tarcz 2.0 zagwarantowała drugą i trzecią wypłatę tego świadczenia, jednak już nie na podstawie wniosku, jak to miało miejsce za pierwszym razem, lecz na podstawie oświadczenia.
Przy ubieganiu się o pierwsze świadczenie, wnioskujący, prowadzący działalność, musiał wykazać spadek obrotów o 15 procent w stosunku do miesiąca poprzedniego. A ponieważ wnioski składane były w kwietniu, spadek powinien nastąpić w marcu, w stosunku do lutego. Teraz natomiast, chcąc dostać kolejne świadczenie, należy do zakładu ubezpieczeń społecznych wysłać oświadczenie, w którym zawarty jest następujący zapis:
„Oświadczam, że moja sytuacja materialna wykazana we wniosku o świadczenie postojowe nie uległa poprawie. Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”
Jest to wniosek RSP-DK, dostępny od niedawna na stronie ZUS. Mimo, iż miał się pojawić na początku maja, bo wtedy można było go składać, wniosek został opublikowany w ubiegłym tygodniu. Co do jego złożenia, zasady są takie same, jak w przypadku pierwszego wniosku – drogą elektroniczną, poprzez ZUS PUE lub z wykorzystanie ePUAP. Czemu zatem tak niewiele osób decyduje się na złożenie wspomnianego oświadczenia?
Otóż nigdzie nie zostało wyjaśnione, co oznacza brak poprawy sytuacji materialnej. Czy to może powinien być spadek o kolejne 15% w kwietniu, w stosunku do marca tym razem? Czy może obroty w kwietniu powinny być takie same lub niższe, niż w marcu? Tu niestety nie ma odpowiedzi ani ze strony ZUS, ani ze strony rządu. A przedsiębiorca podpisując oświadczenie zeznaje, iż jest świadomy odpowiedzialności karnej… No tak. Tylko czy fakt, iż jego zdaniem sytuacja firmy nie uległa poprawie, bo przychody wyniosły o 500 zł więcej niż w miesiącu poprzednim, przy czym nadal firma nie generuje zysku, będzie też wystarczającym argumentem dla ZUS? Tego nie wie nikt, nawet sam ZUS. Póki co wnioski są przyjmowane, świadczenia przelewane, a kontrole – zapowiadane.
Aktualizacja z dn. 20.04.2020 r.
W dniu 16 kwietnia Senat wniósł poprawki do ustawy uzupełniającej, jednak nie wszystkie zostały przyjęte przez Sejm. Dzień później, 17 kwietnia Prezydent podpisał ustawę uzupełniającą tzw. Tarczę antykryzysową.
Najważniejsze zmiany, jakie wnosi ww. dokument, to:
- zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS przez osoby prowadzące działalność gospodarczą, które założyły firmę przed 1 kwietnia, a nie, jak było pierwotnie, przed 1 lutego. W przypadku firm zgłaszających do ubezpieczenia mniej niż 10 osób zwolnienie dotyczy całości składek.
- zwolnienie z 50 proc. wartości składek dla płatników, którzy zgłaszają do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 osób. Co istotne, do limitu osób zgłaszanych do ubezpieczeń nie wlicza się pracowników młodocianych. Dla firm, które powstały po 1 lutego wprowadzono nowe terminy, służące określeniu osób zgłoszonych do ubezpieczeń (31 marca i 30 kwietnia). Do tej pory terminem tym był 29 lutego. Ci, którzy już złożyli wnioski na podstawie pierwotnych przepisów, nic nie tracą. Pozytywną zmianą jest również fakt, że zwolnienie dotyczyć będzie składek za marzec nawet, jeżeli te zostały już opłacone.
- doprecyzowano szczegóły dotyczące zasad realizacji programu finansowego wsparcia dla przedsiębiorców, realizowanego przez Polski Fundusz Rozwoju S.A. (tarcza finansowa). Chodzi gównie o działalność i sposób pozyskiwania danych przez PFR, jak również o gwarancje udzielanego wsparcia i emisję obligacji.
- uściślono zapisy dotyczące zasiłku opiekuńczego – będzie się on należał osobom, które nie mogą wykonywać pracy z powodu „zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna lub inną osobę niepozostającą we wspólnym gospodarstwie domowym z powodu COVID-19”. Tak więc teraz osoby, których dzieci pozostawały pod opieką niani lub babci, również będą mogły ubiegać się o dodatkowy zasiłek opiekuńczy na czas trwania epidemii.
- wydłużono okres pobierania świadczenia postojowego – teraz można je dostać nawet trzykrotnie. Przedłużenie wypłaty świadczenia odbywać się będzie na podstawie oświadczenia, ale na dzień dzisiejszy nie wiadomo, czy będzie można je składać za pomocą platformy PUE, czy listownie, ani czy powstanie odpowiedni druk. Wiadomo, że w oświadczeniu przedsiębiorca (bądź zleceniodawca) ma zeznać, iż jego sytuacja finansowa nie uległa poprawie. Odnośnie zleceniobiorców, postojowe będzie wypłacane także wówczas, gdy zlecenie zostało zawarte po 1 lutego, ale przed 1 kwietnia. Pozytywną zmianą jest również fakt, iż w przypadku firm zrezygnowano z limitu osiąganych przed przedsiębiorcę przychodów.
A co sejm odrzucił? Najistotniejsza kwestia to zwolnienie niektórych podmiotów z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy. Dotyczyć to miało tych firm, które w związku z epidemią nie prowadzą działalności gospodarczej lub prowadzą ją w ograniczonym stopniu, ze względu na zakazy wprowadzone przez rząd. Istotny miał tu być spadek obrotów o: „co najmniej 20 proc. w porównaniu do średniomiesięcznego przychodu osiągniętego w 2019 r.”. Szkoda, bo wielu przedsiębiorców na to liczyło.
Tekst ustawy podpisanej przez Prezydenta znajduje się w TUTAJ.
Tarczy antykryzysowej w nowej odsłonie media nadały przydomek „2.0”, choć w tym przypadku bardziej pasowałby „1.1”, bo jest tylko uzupełnieniem obowiązujących przepisów, które weszły już w życie. Zresztą nawet przedstawiciele rządu podkreślali, że nowa ustawa ma jedynie charakter techniczny i jest rozszerzeniem tarczy antykryzysowej z pierwotnej wersji.
Wakacje składkowe
Główna zmiana to przede wszystkim zwolnienie z opłacania składek na rzecz ZUS – do tej pory „wakacje składkowe” dotyczyły jedynie osób prowadzących działalność i niezatrudniających pracowników lub tych, którzy do ubezpieczenia zgłaszają nie więcej niż 10 osób. Nowe przepisy znacznie rozszerzają krąg podmiotów zwolnionych z obowiązku opłacania składek przez okres trzech miesięcy – tym razem skorzystają również firmy, które zgłosiły do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 osób. Jednak w tym przypadku obowiązują inne zasady zwolnień – będą one dotyczyć jedynie połowy wartości należnych składek, a dodatkowym warunkiem będzie utrzymanie zatrudnienia przez okres „wakacji składkowych”. Prawdopodobnie obwarowania te będą dotyczyć tylko tych podmiotów, których nie dotyczyło zwolnienie ze składek zawarte w tarczy 1.0.
Ważnym doprecyzowaniem jest dodanie do ustawy ustępu, który mówi, że liczbę ubezpieczonych oblicza się nie uwzględniając ubezpieczonych będących pracownikami młodocianymi.
Postojowe
Druga ważna zmiana odnosi się do świadczenia postojowego, o jakie ubiegać się mogły osoby prowadzące jednoosobową działalność oraz pracujące na podstawie umów cywilnoprawnych. Będzie ono wypłacane przez okres trzech miesięcy. Pierwotna wersja zakładała jednorazową wypłatę tego świadczenia, więc tu zmiana jest duża i – na dzień dzisiejszy – nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi warunkami.
Ułatwienia pocztowe
Warto wspomnieć również o uproszczeniach w funkcjonowaniu Poczty Polskiej, która od początku pandemii znacznie ograniczyła godziny pracy, co utrudniło funkcjonowanie każdej firmy i instytucji. Listy polecone będą teraz wrzucane do skrzynek, a w przypadku przesyłek kurierskich nie będzie obowiązku potwierdzania ich odbioru. Zmiany podyktowane są sprawniejszą obsługą i bezpieczeństwem obywateli, ale czy brak potwierdzeń odbioru nie sprawi, że paczki przestaną docierać do faktycznych adresatów? Czas pokaże.
Zmiany dla kierowców
Jest też ważna zmiana dla kierowców, również zawodowych. Ci, którym upłynął lub upłynie niebawem, termin ważności prawa jazdy, uprawnień do kierowania pojazdami, badań lekarskich i psychologicznych na stanowisku kierowcy oraz szkoleń okresowych, mogą spokojnie korzystać z dotychczasowych uprawnień. Na ich przedłużenie rząd wyznaczył bowiem 30-dniowy termin, licząc od dnia odwołania stanu epidemii. W przypadku pozwoleń czasowych i tablic rejestracyjnych natomiast czas na załatwienie formalności wynosić będzie 14 dni.
Mikropożyczka
Co istotne, w mediach pojawiły się informacje o zmianach w zakresie podmiotów uprawnionych do mikropożyczki w kwocie 5 tys. zł. Chodzi o to, że zgodnie z nowymi przepisami ubiegać się będą o nią mogły również osoby niezatrudniające pracowników. Jeżeli utrzymają one działalność przez kolejne trzy miesiące, wówczas kwota pożyczki zostanie całkowicie umorzona. Ale czy tak będzie? Trudno powiedzieć – zwłaszcza, że na stronie gov.pl nic takiego nie znalazłam. Tarcza 1.0 zakładała, iż pożyczka ta należy się mikroprzedsiębiorcom, którzy prowadzili działalność przed 1 marca 2020 roku. Nie było też mowy o jej umorzeniu, a jedynie o trzymiesięcznym okresie karencji.
Kiedy będzie obowiązywać?
Ustawa po uchwaleniu przez Sejm trafi teraz do Senatu. Ten miał się zebrać w dniach 22-23 kwietnia, jednak przyspieszono ten termin. Dziś Centrum Informacyjne Senatu poinformowało, że:
Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki po uzyskaniu zgodnej opinii Konwentu Seniorów zwołał 9. posiedzenie Senatu na 15-16 kwietnia br. (środa-czwartek). Początek posiedzenia w środę, 15 kwietnia br. o godz. 13.00.
Następnie ustawa trafi ponownie do Sejmu, a potem na biurko prezydenta RP (w przypadku zmian lub jej odrzucenia) lub bezpośrednio do prezydenta (gdy będzie przyjęta przez Senat bez zmian).