Nowa ustawa ma na celu wdrożenie do polskiego porządku prawnego regulacji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2041 z dnia 19 października 2022 r. w sprawie adekwatnych wynagrodzeń minimalnych w Unii Europejskiej (Dz. Urz. UE L 275 z 25.10.2022, str. 33).
Państwa członkowskie są zobowiązane do dokonywania oceny adekwatności minimalnego wynagrodzenia. W tym celu muszą wybrać jedną lub kilka „orientacyjnych wartości referencyjnych”. Przykładowo może to być np. 60 proc. mediany wynagrodzeń, 50 proc. przeciętnego wynagrodzenia (na poziomie międzynarodowym lub na poziomie krajowym).
Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – co oznacza
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawił się już projekt nowej ustawy. Projektowana ustawa ma wprowadzić bardziej sprawiedliwy i przejrzysty kształt minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej, a także doprecyzować istniejące przepisy i zapewnić ochronę minimalnego wynagrodzenia.
Wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie corocznie przedmiotem negocjacji prowadzonych w ramach Rady Dialogu Społecznego (RDS). Rada Ministrów przedstawi RDS do negocjacji propozycje wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę pracowników oraz minimalnej stawki godzinowej dla określonych umów cywilnoprawnych w roku następnym – w terminie do dnia 15 czerwca każdego roku. Jeżeli po upływie 30 dni negocjacji RDS nie uzgodni wysokości płacowej, wówczas decyzje w tym zakresie podejmie Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Ustalona przez Radę Ministrów wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz minimalnej stawki godzinowej nie będzie mogła być niższa niż zaproponowana RDS do negocjacji.
W większości zapisy nie będą się różniły od obowiązujących w ustawie dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 2207 ze zm.).
Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu za pracę – zmiany
Istotną zmianą jest, że do corocznej oceny wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę będzie ustalona orientacyjna wartość referencyjna 55 proc. prognozowanej wysokości przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, przyjętej do opracowania projektu ustawy budżetowej.
Zgodnie z przepisami, jeżeli prognozowany na następny rok wskaźnik inflacji wynosi co najmniej 105 proc., ustala się dwa terminy zmiany wysokości minimalnego wynagrodzenia i wysokości minimalnej stawki godzinowej: od 1 stycznia i od 1 lipca. Natomiast gdy wskaźnik ten wynosi mniej niż 105 proc., ustala się jeden termin – 1 stycznia.
Projekt przewiduje również ustalenie granicy minimalnego wynagrodzenia – jako wynagrodzenie zasadniczego. Oznacza to, że nie będzie można wliczać do niego dodatków funkcyjnych, premii itp. Ten sposób ustalania płacy zapewni przejrzystość i sprawiedliwość w wynagradzaniu oraz przywróci odpowiedni charakter poszczególnych dodatków.
W projekcie zapisano również, że wysokość minimalnej stawki godzinowej będzie corocznie waloryzowana. Wypłata wynagrodzenia wynikającego z wysokości minimalnej stawki godzinowej dokona się niezwłocznie po ustaleniu jego pełnej wysokości, jednak później niż w ciągu 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego.
W projekcie widnieje zapis, że przedsiębiorca (albo osoba działająca w imieniu przedsiębiorcy albo innej jednostki organizacyjnej), wypłacająca przyjmującemu zlecenie lub świadczącemu usługi wynagrodzenie w wysokości niższej niż obowiązująca wysokość minimalnej stawki godzinowej lub nie wypłacająca wynagrodzenia za każdą godzinę wykonania zlecenia lub świadczenia usług, będzie podlegać karze grzywny od 1500 zł do 45000 zł.
Założono, że zasadnicza część nowej ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę wejdzie w życie z dniem 15 listopada 2024 r. Jednak przepisy dotyczące ustalania wysokości wynagrodzenia pracownika zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2026 r.