Do 20 maja br. należy złożyć deklarację rozliczeniową DRA lub RCA za kwiecień danego roku, w której należy dokonać rocznego rozliczenia składki zdrowotnej.
Od początku 2022 roku weszły nowe przepisy dotyczące naliczania składki zdrowotnej przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą w Polsce.
Co to jest roczne rozliczenie?
Roczne rozliczenie składki zdrowotnej to obowiązek złożenia corocznych deklaracji dotyczących wysokości składki na ubezpieczenie zdrowotne za dany rok kalendarzowy. Przedsiębiorca musi wykazać wysokość swoich przychodów/dochodów uzyskanych w danym roku i na tej podstawie zostanie wyliczona odpowiednia kwota składki zdrowotnej.
Kto musi dokonywać rozliczenia składki zdrowotnej?
Dotyczy osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, których wysokość składki zdrowotnej zależy od osiąganych przychodów lub dochodów i podlegają opodatkowaniu podatkiem według skali, podatkiem liniowym albo podatkiem zryczałtowanym od przychodów ewidencjonowanych.
Osoby rozliczające się na karcie podatkowej, właściciele jednoosobowych spółek z o.o. oraz spółek komandytowych, nie mają obowiązku rozliczania rocznej składki zdrowotnej.
Obliczanie rocznej składki zdrowotnej na zasadach ogólnych
Roczna składka zdrowotna na zasadach ogólnych jest obliczana na podstawie dochodu osiągniętego w ciągu roku, pomniejszonego o poniesione koszty oraz zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne.
W obliczaniu dochodu trzeba również uwzględnić różnicę remanentową – dodatnią lub ujemną. Różnica remanentowa ujemna, zmniejsza dochód podlegający opodatkowaniu, natomiast różnica dodatnia, zwiększa ten dochód.
Roczny dochód podlegający opodatkowaniu stanowi jednocześnie podstawę obliczenia rocznej składki zdrowotnej. Wysokość jej stanowi 9% podstawy dla osób opodatkowanych podatkiem według skali i 4,9% podstawy dla osób na podatku liniowym.
Ponadto jest ustalona minimalna podstawa składki zdrowotnej, którą wylicza się mnożąc ilość miesięcy, podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu i kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego pierwszego dnia składkowego i od której należy wyliczyć minimalna roczną składkę zdrowotną. W 2023 roku, przy założeniu prowadzenia działalności cały rok minimalna podstawa wynosi 41880,00 zł, a składka 3769,20 zł. Oznacza to, że nawet jeśli wyliczona roczna składka zdrowotna jest mniejsza, to przedsiębiorca musi zapłacić minimalną roczna składkę zdrowotną, która w 2023r wyniosła 3769,20 zł.
Obliczanie rocznej składki zdrowotnej dla ryczałtu ewidencjonowanego
Roczna podstawa składki zdrowotnej dla osób opodatkowanych ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych jest ustalana na podstawie rocznej kwoty przychodów z prowadzonej działalności gospodarczej. Od przychodów tych odejmowane są opłacone składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe, z wyłączeniem składek opłaconych w miesiącu, w którym korzystało się ze zwolnienia ze składki zdrowotnej na podstawie odpowiednich przepisów.
Podstawa ta jest ustalana w zależności od wysokości przychodów:
- Do 60 tysięcy złotych rocznie – jest to liczba miesięcy, w których opłacana jest składka zdrowotna, pomnożona przez 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2022 roku. Za cały 2023r, podstawa ta wynosi 50154,72 zł., a składka 4513,92 zł.
- Powyżej 60 tysięcy złotych, ale poniżej 300 tysięcy złotych rocznie –podstawa jest obliczana poprzez pomnożenie liczby miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu przez 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2022 roku. Za cały 2023r, podstawa ta wynosi 83591,28 zł, a składka 7523,22 zł.
- Powyżej 300 tysięcy złotych rocznie –jest to liczba miesięcy podlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu pomnożona przez 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w czwartym kwartale 2022 roku. Za cały 2023 r, podstawa ta wynosi 150464,28 zł, a składka 13541,79 zł.
Osoby rozliczające się na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych mieli możliwość wyboru, czy podstawą wyliczania składki zdrowotnej będzie przychód z zeszłego czy z bieżącego roku.
Ryczałtowcy muszą mieć świadomość, że stosując ww. przepisy może zaistnieć obowiązek dopłaty na roczne ubezpieczenie zdrowotne po przekroczeniu progów dochodowych.
Różnice w rocznej składce zdrowotnej
W wyniku rocznego rozliczenia składki zdrowotnej może okazać się, że kwota, którą wpłaciliśmy w ciągu całego roku jest różna od należnej i wystąpi niedopłata, albo nadpłata. Jeśli wystąpi niedopłata, musimy uregulować brakującą kwotę do 20 maja wraz ze składką za kwiecień roku bieżącego. Natomiast jeśli wystąpi nadpłata, możemy złożyć wniosek o zwrot nadpłaconej kwoty na swoje konto bankowe.
Żeby został dokonany zwrot nadpłaty, przedsiębiorca nie może posiadać żadnych zaległości w ZUS (w takiej sytuacji nadpłata zostanie zaliczona na poczet wpłat zaległych) oraz złożyć wniosek o zwrot w terminie do 31 maja (jeśli wniosek nie zostanie złożony w odpowiednim terminie i nie ma żadnych zaległości, kwota nadpłaty zostanie zaliczona na poczet przyszłych opłat). Żeby uzyskać zwrot nadpłaty na konto bankowe, musimy złożyć wniosek elektronicznie za pośrednictwem konta na ZUS PUE w nieprzekraczalnym terminie 31 maja.