Kwarantanna obowiązuje w Polsce od 15 marca. Jej wprowadzenie okazało się problemem dla wielu firm, delegujących pracowników do pracy w innych krajach, a także dla osób zatrudnionych bezpośrednio u pracodawców z krajów sąsiadujących. Niecały miesiąc później, bo 10 kwietnia, kwarantannę wprowadziły Niemcy. Czy w tej sytuacji można wysłać ekipę budowlaną do pracy w Niemczech, bez obowiązku odbycia kwarantanny? Jakie są wyjątki i odstępstwa w Polsce, a jakie w Niemczech?
Otóż okazuje się, że nadal można delegować pracowników do pracy w Niemczech, ale pod ściśle określonymi warunkami. Z obowiązku odbycia kwarantanny w tym kraju są bowiem zwolnione:
- osoby przewożące towary i ludzi (np. kierowcy, maszyniści);
- osoby pracujące w firmach transportowych i przekraczające granice z powodów służbowych (np. konduktorzy, marynarze) – niezbędne jest tu stosowne zaświadczenie;
- osoby przyjeżdżające codziennie lub do 5 dni do Niemiec do pracy (niem. Pendler) lub na konieczne leczenie;
- osoby powracające z zagranicy w przeciągu 48 h od wyjazdu z Niemiec;
- osoby, które wjeżdżają do Niemiec z bardzo ważnego powodu (np. współdzielenie opieki nad dzieckiem, opieka nad osobami potrzebującymi);
- osoby udające się przez Niemcy w tranzycie (np. Polacy wracający z Francji do Polski jako miejsca stałego zamieszkania, jak i Polacy jadący do Niderlandów jako miejsca wykonywania pracy).
Warunkiem jest tu jednakże brak symptomów chorobowych.
Kwarantanny nie muszą też odbywać ściśle określone grupy zawodowe – ale tu też pojawia się dodatkowe ograniczenie: pracodawca, lub zleceniodawca musi sprawdzić, czy wjazd na teren Niemiec jest naprawdę konieczny i czy jest to sprawa pilna. Wjeżdżający pracownicy powinni mieć przy sobie stosowne oświadczenie, a mowa tu o pracownikach odpowiedzialnych za:
- funkcjonowanie systemu zdrowia;
- bezpieczeństwo i porządek publiczny;
- funkcjonowanie placówek dyplomatyczno-konsularnych;
- funkcjonowanie systemu prawnego;
- funkcjonowanie niemieckich instytucji federalnych, landowych i lokalnych (gmin);
- funkcjonowanie instytucji UE i organizacji międzynarodowych.
I najważniejsza kwestia, dotycząca zwolnienia z 14-dniowej kwarantanny po wjeździe do Niemiec, bo dotycząca pracowników sezonowych. A zatem z obowiązku odbycia kwarantanny zwolnieni są:
- pracownicy sezonowi, gdy przez pierwsze dwa tygodnie pracodawca zapewni podobne warunki, jak podczas odbywania kwarantanny tj. praca i mieszkanie w małych grupach oraz brak kontaktu z innym osobami. Zgodę musi wydać odpowiedni urząd zdrowia przed przyjazdem pracowników sezonowych.
Wspomniane urzędy zdrowia to tzw. Gesundheitsamty, które mogą zwalniać osoby z obowiązku odbycia kwarantanny. Również, jeżeli osoba wjeżdżająca na teren Niemiec nie znajduje się w żadnej z wyżej wymienionych grup. Podobne prawo ma również policja. Warto zatem zasięgnąć informacji w sprawach indywidualnych. Na granicy polsko-niemieckiej nie wprowadzono stałej kontroli, ale należy się spodziewać jej zwiększenia i wylegitymowania przez funkcjonariuszów niemieckiej policji. Poza tym każda osoba wjeżdżająca na teren Niemiec powinna mieć przy sobie odpowiedni dokument, potwierdzający konieczność wjazdu lub przejazdu przez ten kraj. Takie informacje znajdują się na stronie https://www.gov.pl/web/niemcy/.
Ale skupmy się teraz na pracownikach sezonowych, bo to jest najbardziej istotne z punktu widzenia ekip budowlanych czy montażowych. Nie istnieje prawna definicja pracy sezonowej, nie jest ona też uregulowana w Kodeksie pracy. Jednak zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dn. 3 kwietnia 1986 roku, syg. III URN 20/86, praca sezonową obejmuje „prace wykonywane przez część roku, związane z określonym sezonem, tj. z właściwą porą roku, a zwłaszcza z warunkami atmosferycznymi”. Co to oznacza? Otóż istotne jest, że za pracę sezonową można uznać te zadania, których wykonanie w innym sezonie nie jest możliwe. Zdaniem niektórych, wspomniany wyrok sądy wyklucza z puli prac sezonowych prace budowlane, które – przy zachowaniu odpowiednich warunków i zastosowaniu specjalnej technologii, można wykonać w dowolnym terminie. Jednak jeżeli udowodnimy, że dany rodzaj prac nie może być wykonany np. zimą z powodu warunków atmosferycznych właśnie, wówczas możemy ubiegać się w niemieckim urzędzie zdrowia o stosowne zaświadczenie, zwalniające pracowników z obowiązku odbycia kwarantanny.
W przypadku braku zaświadczenia dotyczącego zwolnienia z kwarantanny bądź innego naruszenia jej zasad na terenie Niemiec grożą wysokie restrykcje finansowe. A za wydanie fałszywego zaświadczenia pracodawca może zostać ukarany kwotą do 25 tys. euro.
Jednak wyjazd do pracy to jedno, a powrót do domu to drugie. Otóż w przypadku powrotu do Polski z pracy w Niemczech nie ma już możliwości zwolnienia z kwarantanny. Jest ona bowiem obowiązkowa dla wszystkich, poza osobami:
- które mieszkają w Polsce, ale pracują na co dzień w kraju sąsiednim,
- kierowcami transportu kołowego – np. autobusów i busów.
Tak jest napisane na stronie internetowej www.gov.pl/web/koronawirus/zamykamy-granice-przed-koronawirusem. Tak więc u nas wyjątków jest znacznie mniej.Poza tym nie wszyscy mogą do Polski wjechać – nasze granice zostały bowiem zamknięte. Poniżej lista tych, którzy mimo wprowadzonego zakazu zostaną wpuszczeni na teren RP:
- obywatele RP;
- cudzoziemcy, którzy są małżonkami albo dziećmi obywateli RP, albo pozostają pod stałą opieką obywateli RP;
- cudzoziemcy posiadający Kartę Polaka;
- dyplomaci;
- cudzoziemcy posiadające prawo stałego lub czasowego pobytu na terytorium RP;
- cudzoziemcy posiadający prawo do pracy na terytorium RP, tj. cudzoziemcy uprawnieni do wykonywania pracy na takich samych zasadach co obywatele polscy;
- cudzoziemcy posiadający zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową, oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi na terytorium RP;
- w szczególnie uzasadnionych przypadkach, nieuwzględnionych powyżej, komendant placówki Straży Granicznej, po uzyskaniu zgody komendanta głównego Straży Granicznej, może zezwolić cudzoziemcowi na wjazd na terytorium RP, w trybie określonym w ustawie z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach;
- cudzoziemcy, którzy prowadzą środek transportu służący do przewozu towarów.
Każda z tych osób będzie zarejestrowana, poddana kontroli sanitarnej i skierowana na 14-dniową kwarantannę – wyjątkiem są tu dwie grupy, wymienione powyżej. Co do kierowców, to szczegółów dotyczących ich zwolnienia z kwarantanny udziela Ministerstwo Infrastruktury.
W Polsce również wprowadzono kary finansowe dla osób, które naruszą warunki kwarantanny i nie dostosują się do zaostrzonych przepisów.
Tak więc teoretycznie możemy wysłać pracowników budowlanych do pracy w Niemczech. Ale zanim to zrobimy, należy upewnić się w tamtejszym urzędzie zdrowia, czy wysyłane osoby mogą zostać zwolnione z obowiązku odbycia kwarantanny. Konieczne jest zapewnienie im odpowiednich warunków higienicznych oraz możliwość zakwaterowania w małych grupach. Pracodawcy powinni także wystawić osobom przekraczającym granicę stosowne zaświadczenie, dokumentujące konieczność wjazdu na teren Niemiec z przyczyn zawodowych.
Jednak należy liczyć się z tym, iż po powrocie do Polski nie da się już uniknąć kwarantanny i 14-dniowa izolacja będzie konieczna. Chyba, że przepisy się zmienią – te aktualne obowiązują bowiem do 3 maja. I to zarówno po polskiej, jak i niemieckiej stronie granicy.
Dariusz Pawłoś, rzecznik prasowy Ambasady RP w Berlinie:
Jeżeli ktoś przyjeżdża do Niemiec do pracy to musi poddać się 14-dniowej domowej kwarantannie i ma obowiązek zgłoszenia się do lokalnego urzędu zdrowia (Gesundheitsamt). Niemcy dopuszczają zwolnienia z obowiązku odbywania dla pewnych grup pracowników m.in. dla pracowników przyjeżdżających do Niemiec do 5 dni. Nie ma jednak ogólnego zwolnienia dla pracowników branży budowlanej – są oni traktowani tak jak inni pracownicy. Jedynie urząd ds. zdrowia ma możliwość zwolnienia z obowiązku kwarantanny. Dlatego, w kwestiach odbywania kwarantanny przez pracowników budowlanych i ewentualnych zwolnień należy kontaktować się bezpośrednio z tymi urzędami.
Jedną z grup, których dotyczą specjalne regulacje dot. kwarantanny, to pracownicy sezonowi, którzy przyjeżdżają do Niemiec na co najmniej 3 tygodnie – przyjazd, jak i zgoda na zwolnienie z obowiązku kwarantanny musi być wydana przez lokalny urząd zdrowia przed przyjazdem i rozpoczęciem pracy. Podczas wykonywania pracy obowiązują ścisłe środki ochrony (np. praca w małych grupach bez kontaktu z innymi osobami). Dlatego, jeżeli pracownicy budowlani przyjeżdżają do prac sezonowych i nie chcą podlegać obowiązkowi kwarantanny, pracodawca powinien skontaktować się z lokalnymi urzędami ds. zdrowia. Zgoda musi być wydana przed przyjazdem pracowników.
Proszę też pamiętać, że Niemcy są krajem federalnym i poszczególne landy wprowadzają dodatkowe własne uregulowania dot. walki z koronawirusem, dlatego ważne jest, aby dzwonić i uzyskiwać informację z właściwych urzędów zdrowia, a nie tylko ze źródeł ogólnych. W związku z tym polecam Pani również stronę internetową Instytutu Roberta Kocha, na której można znaleźć właściwy urząd zdrowia dla miejsca zamieszkania lub wykonywanej pracy w Niemczech. https://tools.rki.de/plztool/ (należy tam po prostu wpisać kod pocztowy lub nazwę miejscowości, aby uzyskać adres właściwego urzędu).