Chociaż niektórym zapewne ciężko sobie wyobrazić, żeby podpisana przez obie strony umowa o pracę zawierała błędy, to jednak takie sytuacje się zdarzają. Wystarczy, iż nie spojrzymy na datę, kwotę wynagrodzenia słownie lub liczbowo, nie zauważymy literówki w adresie czy nazwisku.
Czasami kadrowa błędnie określi stanowisko, wymiar etatu czy okres zatrudnienia, a że zarówno pracodawca, jak i pracownik wcześniej dokładnie ustalają te kwestie między sobą, nie zawsze aż tak dokładnie czytają oni umowę przed jej podpisaniem. Czy to oznacza, że nie należy ufać firmie? Absolutnie nie. Pomyłki bowiem mogą przytrafić się każdemu, w końcu jesteśmy tylko ludźmi. Warto jednak wyrobić u siebie nawyk czytania tych dokumentów, które podpisujemy. Często są one bowiem dużo bardziej obszerne i skomplikowane, niż umowa o pracę, a przeoczenie pewnych zapisów może nas naprawdę sporo kosztować…
Ale wróćmy do umowy o pracę. Jeżeli jednak zdarzy się, iż błąd zostanie zauważony po czasie, to oczywiście zawsze można porozumieć się z pracownikiem/pracodawcą w tej kwestii i wydrukować, a następnie podpisać na wstecz ten sam dokument, ale z poprawnymi danymi tym razem. Nie zawsze jednak jest to możliwe, czasami edycję blokują programy kadrowe. Bywa też, iż umowa została już gdzieś przekazana – do urzędu pracy, banku itd. … Wtedy jej podmiana jest mocno utrudniona. Jak zatem poprawić błąd?
W Kodeksie Pracy odpowiedzi na to pytanie nie znajdziemy. Nie istnieje bowiem żaden przepis prawny, który regulował by kwestie poprawy danych zawartych w umowie o pracę. Ale podobnie, jak w przypadku każdej innej umowy, do umowy o pracę możemy wystawić aneks. Tak więc błędy w umowie, zauważone z opóźnieniem, można skorygować właśnie w ten sposób. I nie ma tu znaczenia, czy pomyłka dotyczy kwoty wynagrodzenia, stanowiska, czy nazwiska pracownika.
Problem pojawia się natomiast w sytuacji, gdy dwie strony umowy nie mogą dojść do porozumienia w kwestii błędu i sposobu rozwiązania całej sytuacji. Czyli np. kwota wynagrodzenia jest zupełnie inna, niż być powinna, zdecydowanie zawyżona, a pracownik udaje, że tego błędu nie zauważył. Wówczas rozwiązaniem jest złożenie pracownikowi wypowiedzenia warunków pracy, czyli wypowiedzenia zmieniającego. Oczywiście wypowiedzenie takie nie działa na wstecz, jednak czasami jest to jedyna możliwa opcja. Pracownik, który nie zgadza się na zmianę warunków pracy, zostaje zwolniony wraz z upływem okresu wypowiedzenia zawartego w porozumieniu.
W sytuacji, w której mamy do czynienia z przebiegłym pracownikiem, chcącym wykorzystać ewidentną pomyłkę w postaci zbyt dużego wynagrodzenia na swoją korzyść, można posłużyć się także przepisami Kodeksu Cywilnego, a dokładniej do art. 84. Zgodnie z jego treścią, możliwe jest uchylenie się od skutków prawnych swego oświadczenia woli, jeżeli istnieje przypuszczenie, że w wyniku rozsądnego działania takie oświadczenie woli nie zostałoby złożone. Czyli np. w sytuacji, kiedy w umowie pracownika, w miejscu przeznaczonym na wynagrodzenie, widnieje o jedno zero za dużo. Wówczas pracodawca może złożyć pracownikowi pisemne oświadczenie o zaistniałej pomyłce w umowie o pracę, ze wskazaniem prawidłowej kwoty wynagrodzenia. Pracownik powinien podpisać ten dokument, potwierdzając, iż zapoznał się z jego treścią. Jeżeli jednak pracownik odmówi przyjęcia oświadczenia, konieczne jest sporządzenie notatki o zaistniałej sytuacji. Warto tu dodać, iż aby zabezpieczyć swoje interesy, wręczenie oświadczenia i sporządzenie notatki powinno odbyć się przy udziale osób trzecich, które będą świadkami całego zajścia. W przypadku dalszego sporu bowiem sprawę będzie rozstrzygał sąd, a taki dowód może być wówczas dla pracodawcy istotnym argumentem. Należy tu jednak pamiętać, iż powoływanie się na Kodeks Cywilny i złożenie na ręce pracownika oświadczenia są dopuszczalne jedynie w sytuacji błędów oczywistych i łatwych do zauważenia.
Tak więc umowę o pracę można poprawić: podmienić, aneksować, sporządzić wypowiedzenie zmieniające lub wręczyć pracownikowi stosowne oświadczenie. Metoda działania zależy w tym przypadku nie tylko od rodzaju błędu i czasu jego zauważenia, ale przede wszystkim od tego, czy obie strony umowy są w stanie się porozumieć, czy dla obu widoczny w umowie błąd jest oczywistym efektem zwykłej pomyłki i czy chcą one polubownie ten problem rozwiązać. No cóż, jednak warto uważnie czytać dokument przed jego podpisaniem…