Dziś mija nam 20 lat w UE. Dokładnie 1 maja 2004 roku, Polska oficjalnie dołączyła do Wspólnoty. To historyczne wydarzenie otworzyło drzwi do nowych możliwości dla wielu sektorów naszej gospodarki, w tym dla branży stolarki otworowej. Dzisiaj, po dwóch dekadach integracji europejskiej, warto przyjrzeć się wpływowi członkostwa w UE na rozwój naszego kraju.
Polska przystąpiła do Unii Europejskiej w ramach największego rozszerzenia w historii, w którym łącznie przyjęto 10 państw. Nasz kraj, w porównaniu z innymi nowymi państwami członkowskimi regionu, wykazał się najlepszym wykorzystaniem dwóch dekad obecności w strukturach UE. Analiza wielu wskaźników ekonomicznych jednoznacznie wskazuje, że Polska czerpała największe korzyści z członkostwa w Unii Europejskiej w porównaniu do innych państw regionu, które przystąpiły do Wspólnoty w 2004 roku, a także w latach późniejszych. W tym czasie w Polsce dokonał się znaczący postęp cywilizacyjny, a nasz kraj umocnił swoją pozycję zarówno na rynku unijnym, jak i globalnym.
20 lat w UE – gospodarka w liczbach
Zgodnie z danymi Ministerstwa Finansów łączny bilans członkostwa Polski w Unii Europejskiej w ciągu ostatnich dwudziestu lat osiągnął imponującą sumę 163,8 mld euro netto. Uwzględnia ona kwotę otrzymanych transferów z UE do Polski, która wyniosła 249,6 mld euro oraz wpłaty Polski do budżetu UE w wysokości 85,8 mld euro. W rezultacie Polska wypracowała zysk na poziomie ponad 700 mld PLN, co przekracza aktualny roczny budżet kraju o ponad 100 mld PLN.
Analizując tempo wzrostu gospodarczego w minionych dwóch dekadach, należy podkreślić, że Polska wyróżnia się znacząco na tle innych państw. Między 2004 a 2022 rokiem realny PKB Polski podwoił się, co stanowi wyjątkowe osiągnięcie w porównaniu nawet z innymi dynamicznie rozwijającymi się gospodarkami regionu. Zajmujemy tu 3. miejsce zaraz za Irlandią i Maltą, choć te wyniki należy analizować w kontekście specyficznych uwarunkowań prawnych. Przykładowo, wzrost gospodarczy Czech, Węgier czy Łotwy był o połowę mniejszy.
Jeżeli chodzi o PKB per capita mierzony według parytetu siły nabywczej również konsekwentnie rośnie, zmniejszając dystans Polski w stosunku do średniej UE. W momencie wejścia Polski do UE wskaźnik ten wynosił ok. 47%, by w 2023 roku osiągnąć poziom 80%. Pod tym względem zajmujemy 21 pozycję wśród państw członkowskich, choć dla naszego kraju jest to rekordowo dobry wynik. Produkt Krajowy Brutto na 1 mieszkańca w tym czasie wzrósł ponad trzykrotnie: z 24,4 tys. zł do 81,1 tys. zł. Szacuje się, że gdyby Polska nie przystąpiła do UE, polski PKB per capita byłby niższy o ok. 31%, (obliczenia PIE wykonane z wykorzystaniem metody syntetycznej).
Polska zaliczyła również imponujący wzrost w unijnej klasyfikacji eksporterów. W ciągu dwóch dekad, wszystkie kraje zyskały jako dostawcy w ramach regionalnych łańcuchów dostaw, ale to my odnotowaliśmy najsilniejszy wzrost udziału w łącznym eksporcie krajów UE-27. Eksport z Polski zwiększył się 5,8-krotnie z 60 mld EUR do 353 mld EUR, a jego udział w łącznym eksporcie UE wzrósł z 2,2% do 5,3%. Jest to najsilniejszy wzrost bo o 3 pp, który dotyczył niemal wszystkich gałęzi przetwórstwa. Polska awansowała także do grona 25 największych eksporterów na świecie, zajmując 23. miejsce w 2022 roku. Nasz udział w globalnym handlu wzrósł o 0,6 punktu procentowego, co stanowi szósty najsilniejszy wzrost w tym okresie. Owo osiągnięcie potwierdza międzynarodowe uznanie polskich eksporterów oraz ich rosnącą rolę na rynku światowym.
W tym kontekście warto również spojrzeć na dane dotyczące eksportu z Niemiec i Francji. Eksport z Niemiec wzrósł o 2,1 raza, osiągając kwotę 1,562 bln EUR, podczas gdy udział w eksporcie UE zmalał z 26,6% do 23,4%. Natomiast eksport z Francji wzrósł o 65%, sięgając kwoty 600 mld EUR, jednakże udział Francji w eksporcie UE zmniejszył się z 13,2% do 9%.
20 lat w UE – podsumowanie
Jak widać z powyższych danych są obszary, w których uzyskaliśmy miano lidera bądź jesteśmy w czołówce państw europejskich pod względem skali wzrostu. Jednak są też płaszczyzny w różnych sektorach gospodarki wymagające większego zaangażowania. Być może ich rozwój będzie możliwy w kontekście uruchomienia Krajowego Planu Odbudowy (przewiduje się, że w latach 2021–2027 Polska otrzyma ok. 170 mld euro). Jego start stwarza szansę na skoncentrowanie działań w obszarach, gdzie Polska może jeszcze bardziej zwiększyć swoją konkurencyjność i efektywność, co przyczyni się do dalszego wzrostu naszej gospodarki.
Natomiast o tym, jak przystąpienie do Unii Europejskiej wpłynęło na branżę stolarki otworowej będzie można przeczytać w najbliższym, majowym wydaniu Forum Branżowego.
Literatura
1. Transfery finansowe Polska – budżet UE, „Tabela transfery marzec 2024”, dane za stroną internetową: https://www.gov.pl/web/finanse/transfery-polska-ue-unia-europejska (dostęp: 29.04.2024 r.).
2. Raport 20 lat Polski w Unii Europejskiej z perspektywy przedsiębiorstw i sektorów gospodarki, Bank Pekao na podstawie Eurostat
3. Ambroziak, Ł., Markiewcz, J., Strzelecki, J., Święcicki, I., Wąsiński, M. (2022), „Korzyści Polski z jednolitego rynku”, Polski Instytut Ekonomiczny, Warszawa.
4. T. Lipczyński, „PKB per capita w UE. Polska osiągnęła rekordowy poziom [MAPA]”, dane za stroną internetową: https://forsal.pl/gospodarka/pkb/artykuly/9471875,pkb-per-capita-w-ue-polska-osiagnela-rekordowy-poziom-mapa.html (dostęp: 30.04.2024 r.).