Polski Ład wprowadził w systemie podatkowym wiele zmian. Zbyt wiele. Część z nich okazała się totalną porażką, inne przyczyniły się do zmniejszenia dochodów podatników, a jeszcze inne – mają zagwarantować im realne korzyści finansowe. Chodzi tu przede wszystkim o szereg ulg, które na razie nie zostały jeszcze zweryfikowane przez podatników (z wyjątkiem ulgi dla klasy średniej, rzecz jasna). Niemniej jednak wszystko wskazuje na to, że w tej kwestii mechanizmy zadziałają tak, jak to rząd zapowiedział. Zwłaszcza, że większość ulg obwarowana jest dodatkowymi warunkami.
Jednym z przywilejów podatkowych wprowadzonych przez Polski Ład jest ulga na powrót. Dotyczy ona tych osób, które przez minimum trzy lata mieszkały i pracowały poza granicami naszego kraju. Na czym jednak dokładnie polega ta ulga i czy trzyletnia praca za granicą to faktycznie jedyny warunek, jaki należy spełnić, by móc skorzystać z oferowanego przez Polski Ład zwolnienia z podatku? Niestety nie.
Ulga na powrót to zwolnienie z podatku dochodowego, jakie przysługuje podatnikom przez okres czterech lat, przy czym muszą to być lata kolejno po sobie następujące. Brzmi kusząco, ale.. no właśnie, zawsze znajdzie się jakieś „ale”. Sam powrót do kraju nie wystarczy, by skorzystać ze zwolnienia podatkowego. Podatnicy muszą bowiem spełnić kilka warunków, a nie jeden, przy czym warunki te muszą być spełnione łącznie.
Zgodnie ze informacjami ze strony www.podatki.gov.pl, z ulgi na powrót może skorzystać osoba, która:
- uzyskała przychody z określonych tytułów (praca na etacie, umowa zlecenie, pozarolnicza działalność gospodarcza),
- w wyniku przeniesienia – po 31 grudnia 2021 r. – miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej podlega w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu oraz nie miała miejsca zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie obejmującym: trzy lata kalendarzowe poprzedzające bezpośrednio rok, w którym zmieniła miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz czas od początku roku, w którym zmieniła miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, do dnia poprzedzającego dzień, w którym zmieniła miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
- posiada obywatelstwo polskie, Kartę Polaka lub obywatelstwo innego niż Rzeczpospolita Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo Konfederacji Szwajcarskiej, lub miała miejsce zamieszkania: nieprzerwanie co najmniej przez trzyletni okres w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego, Konfederacji Szwajcarskiej, Australii, Republice Chile, Państwie Izrael, Japonii, Kanadzie, Meksykańskich Stanach Zjednoczonych, Nowej Zelandii, Republice Korei, Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej lub Stanach Zjednoczonych Ameryki, lub na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej nieprzerwanie przez co najmniej 5 lat kalendarzowych poprzedzających trzyletni okres,
- posiada certyfikat rezydencji lub inny dowód dokumentujący miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w okresie niezbędnym do ustalenia prawa do tego zwolnienia,
- nie korzystała uprzednio, w całości lub w części, z tego zwolnienia – w przypadku podatników, którzy ponownie przeniosą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Ulga ta przeznaczona jest dla osób, które w roku 2022 lub w latach kolejnych zdecydują się na powrót (albo przeniesienie) do Polski. Jak się okazuje, nie jest to przywilej przeznaczony tylko dla obywateli naszego kraju. Z ulgi mogą skorzystać również obywatele Unii Europejskiej lub innego państwa, należącego do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Szczegóły znajdują się powyżej.
Warto również podkreślić, iż ulga na powrót obejmuje tylko i wyłącznie przychody z tytułów wymienionych wyżej, czyli:
- z pracy na etacie (umowa o pracę, stosunek służbowy, praca nakładcza, spółdzielczy stosunek pracy),
- z umów zlecenia zawartych z firmą,
- z działalności gospodarczej opodatkowanej według skali podatkowej, 19 proc. podatkiem liniowym, stawką 5 proc. (tzw. ulga IP Box) oraz ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.
Jednocześnie do przychodów tych musi mieć zastosowanie skala podatkowa ze stawkami 17 proc. i 32 proc., jednolita (5 proc. albo 19 proc.) stawka podatku dla przedsiębiorców lub ryczałt od przychodów ewidencjonowanych. Ponadto ulga obejmuje przychody do kwoty 85.528 zł w danym roku podatkowym, uzyskane oczywiście po 1 stycznia 2022 roku. Można z niej korzystać od początku roku, w który podatnik zmienił miejsce zamieszkania, lub dopiero od początku roku następnego. Jest to o tyle istotne, że ulga ta ma zastosowanie tylko i wyłącznie do czterech kolejnych lat podatkowych. Wybór roku początkowego ustawodawcy pozostawili podatnikom.
Ulga na powrót polega na nienaliczaniu podatku dochodowego dla przychodów poniżej określonego limitu. O ile w przypadku przedsiębiorców stosowanie ulgi odbywa się w pewnym sensie automatycznie, po spełnieniu wszystkich warunków, o tyle w przypadku pracowników sytuacja jest nieco bardziej skomplikowana.
Przedsiębiorcy uprawnieni do stosowania ulgi pomniejszają swoje przychody o wyznaczoną w ustawie wartość, a podatek naliczają i odprowadzają do urzędu skarbowego dopiero po przekroczeniu limitu przychodów uprawniających do skorzystania z ulgi. W przypadku pracowników natomiast, w celu skorzystania z ulgi konieczne jest złożenie stosownego oświadczenia, przy czym nie ma tu żadnego gotowego formularza. Należy po prostu poinformować pracodawcę o spełnieniu warunków uprawniających do skorzystania z ulgi na powrót oraz wskazać rok rozpoczęcia i zakończenia jej stosowania. Oświadczenie takie powinno mieć formę pisemną, oraz zawierać następującą adnotację: „Jestem świadomy/a odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia”.
Jednak to jeszcze nie koniec obowiązków pracownika. To on równie powinien pilnować limitu uprawniającego do skorzystania z ulgi i poinformować pracodawcę o jego przekroczeniu, co jest jednoznaczne z utratą prawa do stosowania ulgi. Ma to spore znaczenie w przypadku świadczenia pracy na podstawie kilku umów zlecenie lub łączenia umowy o pracę z umową zlecenie. I nie tylko, bo możliwości utraty prawa do ulgi jest oczywiście trochę więcej. Na podstawie informacji otrzymanej od pracownika natomiast, pracodawca przestaje dokonywać odliczeń. Mając na uwadze wymaganą w oświadczeniu adnotację o odpowiedzialności karnej oraz zawiłość przepisów Polskiego Ładu, lepiej chyba monitorować sytuację odnośnie spełniania warunków na bieżąco. Konsekwencje mogą być bowiem całkiem spore, zwłaszcza te finansowe.