Ale w zasadzie… dlaczego? Wraz z nadejściem nowego roku i Polskiego Ładu (bo jednak o to najbardziej w tym całym zamieszaniu chodzi), część firm postanowiła zwrócić się do swoich pracowników z prośbą o ponowne złożenie deklaracji PIT-2. Lub po prostu – o jej złożenie. Pracownik bowiem mógł do tej pory w ogóle tego nie zrobić. I tu właśnie pojawia się pytanie, czym właściwie jest PIT-2, i dlaczego jego złożenie jest obecnie takie istotne?
PIT-2 to dokument, który każdy pracownik wypełnia na początku swojej kariery w danej firmie. A przynajmniej wypełnić powinien. Jest to tylko i wyłącznie w jego interesie. PIT-2 to oświadczenie pracownika dla celów obliczania miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Inaczej mówiąc, w oświadczeniu tym pracownik deklaruje m. in. czy pobiera rentę lub emeryturę, czy też chce, by kwotę wolną od podatku rozliczał mu ten właśnie pracodawca. A rozliczanie kwoty wolnej to nic innego jak odliczanie od kwoty podatku naliczonego z wynagrodzenia, kwoty pomniejszającej ten podatek.
W roku poprzednim kwota wolna od podatku wynosiła 8.000. Jednak dla większości pracowników, a więc osób, które zarabiały więcej niż 8.000, a mniej niż górna granica pierwszego progu podatkowego, która wynosiła 85.528 zł, roczne odliczenie od podatku wynosiło już tylko 525,12 zł, czyli 43,76 zł miesięczne (chociaż 8.000 x 17 proc. = 1360 zł).
Jeżeli natomiast pracownik taki nie złożył oświadczenia PIT-2, wówczas otrzymywał on wynagrodzenie pomniejszone o tą właśnie kwotę podatku, czyli o niecałe 45 zł, a w rozliczeniu rocznym podatku wychodziła mu nadpłata – zwrot całej nadpłaconej kwoty podatku (ok. 525,12 zł).
W roku 2022, a więc bieżącym, w tej kwestii prawo jest w zasadzie takie samo – jeżeli nie złożymy oświadczenia przed pierwszą wypłatą, wówczas pracodawca nie będzie nam odliczał kwoty wolnej w ujęciu miesięcznym. Tyle, że w roku ubiegłym kwota wolna od podatku wynosiła 8.000 zł, a teraz wynosi 30.000. Zmienił się również system jej rozliczania – nie ma już progów dochodowych, a kwota wolna dotyczy każdego i w takiej samej wysokości. W związku z tym miesięczne odliczenie dla każdej osoby zatrudnionej na podstawie umowy o pracę wynosi 425 zł (30.000 x 17 proc. = 5.100 zł, 5.100 / 12 = 425 zł), a nie, jak to było w roku ubiegłym, niecałe 45.
I właśnie dlatego warto upewnić się, czy w danej firmie mamy złożone oświadczenie PIT-2 i czy pracodawca w wynagrodzeniu uwzględnia nam wspomnianą wyżej kwotę wolną od podatku. Jeżeli bowiem nie złożyliśmy i nie złożymy PIT-2, wówczas dostaniemy wynagrodzenie niższe o 425 zł. Co prawda nadal jest możliwość odzyskania nadpłaconej kwoty w rozliczeniu rocznym, tyle, że to nastąpi dopiero w kwietniu 2023 roku. A tym razem chodzi o 5.100 zł, a nie 525,12.
Oświadczenie PIT-2 dotyczy tylko i wyłącznie pracowników etatowych. Nie składają go więc osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło bądź też umowy zlecenie. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, oświadczenie to składa się raz u danego pracodawcy i dopóki nie zmieni się wskazany w nim stan faktyczny, nie ma potrzeby składania go po raz kolejny. Tak wynika z art. 32, ust. 3a ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„3a. Oświadczenia, o którym mowa w ust. 3, nie składa się, jeżeli stan faktyczny wynikający z oświadczenia złożonego w latach poprzednich nie uległ zmianie.”.
A zatem, nie ma potrzeby ponownego składania PIT-2 tylko dlatego, że od tego roku obowiązuje Polski Ład. Warto jednak sprawdzić, czy w ogóle złożyliśmy takie oświadczenie i przeanalizować, czy zawarte w nim informacje na przestrzeni czasu nie uległy zmianie.
Co istotne, deklarację PIT-2 pracownik składa tylko w jednej firmie. Inaczej mówiąc, kwotę wolną od podatku może mu rozliczać wyłącznie jeden, wybrany pracodawca, bez względu na to, ile umów o pracę pracownik ten posiada. Firmę stosującą odliczenie wskazuje pracownik, poprzez złożenie omawianego tu formularza (w przypadku trzech etatów u trzech pracodawców, PIT-2 składa się tylko u jednego z nich).
Przeszkodą w stosowaniu miesięcznych odliczeń z podatku, poza posiadaniem etatu i złożeniem oświadczenia w innej firmie, są również:
– otrzymywanie renty lub emerytury,
– osiąganie dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
– otrzymywanie świadczeń pieniężnych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
– osiąganie dochodów z najmu, dzierżawy lub z własnej działalności gospodarczej.
Jeżeli natomiast w trakcie roku podatkowego pracownik przeszedł na emeryturę lub np. otworzył własną działalność gospodarczą, wówczas przepisy zobowiązują go do ponownego wypełnienia oświadczenia PIT-2, w związku ze zmianą zawartego w nim stanu faktycznego.
W przypadku działalności gospodarczej natomiast decydująca jest wybrana forma opodatkowania. Kwotę wolną należy rozliczać w pierwszej kolejności z działalności gospodarczej – ale tylko wówczas, kiedy zdecydowaliśmy się na jej opodatkowanie na zasadach ogólnych (czyli według skali podatkowej). W takiej sytuacji powinniśmy wycofać oświadczenie PIT-2 złożone u pracodawcy. Jeżeli tego nie zrobimy, kwota wolna będzie rozliczana zarówno w umowie o pracę, jak i z własnej działalności, w związku z czym rozliczenie roczne podatku wykaże całkiem sporą niedopłatę, którą będziemy musieli zwrócić.
Obowiązek rozliczania kwoty wolnej od podatku z wynagrodzenia za pracę wynika z art. 32, pkt. 3 wspomnianej wcześniej ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
„Art. 32. [Zasady pobierania zaliczek]
Zaliczkę obliczoną w sposób określony w ust. 1, 1a, 2 i 2a zmniejsza się o kwotę stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, jeżeli pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym złoży zakładowi pracy oświadczenie według ustalonego wzoru, w którym stwierdzi, że:
1) nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika;
2) nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną;
3) nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3;
4) nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych;
5) ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.”