Wiek emerytalny w Polsce od lat budzi wiele emocji i kontrowersji. Obowiązujące obecnie przepisy gwarantują kobietom najniższy w Europie próg przejścia na emeryturę, co w dobie starzejącego się społeczeństwa staje się coraz bardziej dyskusyjną kwestią. Nadchodzące zmiany w przepisach – w tym ujednolicenie oraz wydłużenie wieku emerytalnego – mogą okazać się przełomowe dla stabilności całego systemu emerytalnego.
Zgodnie z ustawą z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251) w Polsce obecnie obowiązuje wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. W porównaniu z innymi państwami europejskimi jest to – obok Rumunii – najniższy próg dla kobiet. Tymczasem w większości krajów Unii Europejskiej prowadzi się reformy zmierzające do stopniowego wydłużania wieku umożliwiającego przejście na emeryturę, co ma związek z koniecznością dostosowania systemów emerytalnych do wydłużającej się średniej długości życia.
Wyzwania starzejącego się społeczeństwa
W dobie starzejącego się społeczeństwa podwyższenie wieku emerytalnego postrzega się jako zarówno obowiązek społeczny, jak i krok racjonalny z punktu widzenia finansów państwa. Utrzymywanie relatywnie niskiego wieku emerytalnego dla kobiet skutkuje bowiem nie tylko obniżeniem wysokości ich świadczeń, ale również zwiększeniem wydatków z budżetu. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) średnia długość życia Polek to 82 lata, natomiast Polaków – 74 lata, co dodatkowo wzmacnia argumentację za potrzebą reformy.
Aktualnie trwają debaty społeczne dotyczące sposobów zminimalizowania skutków starzenia się społeczeństwa. Rozważane jest przede wszystkim wydłużenie i ujednolicenie wieku emerytalnego dla obu płci, a także wdrożenie przepisów zachęcających do dłuższego pozostawania na rynku pracy.
Nowy wiek emerytalny dla grup „uprzywilejowanych”
Tymczasem 13 marca 2025 r. Senat przyjął ustawę, która wprowadza „uprzywilejowaną” grupę zawodową objętą niższym wiekiem emerytalnym. Zgodnie z jej zapisami tancerki baletowe mogłyby kończyć aktywność zawodową w wieku 40 lat, a tancerze baletowi – 45 lat. Uzasadnieniem jest specyfika zawodu obciążającego organizm od bardzo młodych lat. Jeśli ustawę przegłosuje Sejm, nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 r.