Zmiany podatkowe, jakie rząd zamierza wprowadzić 1 lipca, dotyczą również osób prowadzących działalność gospodarczą. Chodzi przede wszystkim o wybór formy opodatkowania oraz o składkę zdrowotną.
Z uwagi na fakt, iż decydując się na daną formę opodatkowania przedsiębiorcy nie byli w stanie przewidzieć spadku stawki podatkowej przy opodatkowaniu według skali, rząd zamierza dać im ponowną możliwość przejścia na ten właśnie system podatkowy.
Jeżeli 12-procentowa stawka podatku zostanie zatwierdzona, a wszystko wskazuje na to, że tak właśnie będzie, to część przedsiębiorców poczuje się z pewnością oszukana. Dokonując wyboru formy opodatkowania, analizuje się zazwyczaj konkretne przychody i wybiera najbardziej opłacalną dla podatnika opcję. Zmiana stawki podatkowej w trakcie roku sprawia, iż dokonane początkowo wyliczenia dezaktualizują się, a to, co jeszcze w maju było niekorzystne dla przedsiębiorcy, w lipcu może okazać się jednak bardzo korzystne. Zamieszanie totalne, no ale na to nic nie poradzimy.
Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem będą mogli zmienić formę rozliczania z urzędem skarbowym na skalę podatkową (progi podatkowe, obecnie 17 i 32 proc., ale po zmianach od 1 lipca 12 i 32 proc.) według dwóch systemów:
- ze skutkiem od 1 lipca 2022 roku – wówczas muszą oni złożyć stosowne oświadczenie, na co mają czas do 22 sierpnia. Na koniec roku podatnicy ci złożą dwie deklarację podatkowe. Jedna dotyczyć będzie okresu styczeń – czerwiec (ryczałt, PIT-28), a druga okresu lipiec – grudzień (skala podatkowa, PIT-36).
- ze skutkiem na cały 2022 rok, czyli na wstecz – decyzję o zmianie formy opodatkowania w stosunku do całego roku należy podjąć dużo później, bo pomiędzy 1 stycznia a 2 maja 2023 roku. W tym celu wystarczy rozliczyć się z fiskusem, wypełniając deklarację PIT-36 (skala podatkowa). Jednak – co istotne – po 22 sierpnia nie będzie już możliwości skorzystania z pierwszej metody, czyli przejścia na skalę tylko w odniesieniu do drugiej połowy roku.
Przy drugim systemie przejścia na skalę podatkową, przedsiębiorcy nie składają za rok 2022 deklaracji PIT28. Poza tym muszą oni w wyznaczonym okresie uzupełnić podatkową księgę przychodów i rozchodów. Przy opodatkowaniu na zasadach ogólnych, przedsiębiorcy ewidencjonują bowiem nie tylko przychody, ale i koszty. Przy ryczałcie natomiast koszty ponoszone przez firmę praktycznie nie mają znaczenia – oczywiście z podatkowego punktu widzenia.
A co z liniowcami? Oni także mogą zdecydować się na skalę podatkową, ale już tylko i wyłącznie w odniesieniu do całego roku 2022. Przedsiębiorcy płacący podatek liniowy (stała stawka 19 proc.) czas na decyzję mają od 1 stycznia do 2 maja 2023 roku. Podobnie jak w przypadku ryczałtu, wystarczy, że rozliczą się oni na deklaracji PIT-36, a nie PIT-36L.
Należy tu zwrócić uwagę na fakt, iż owe wybory i możliwości ich dokonania dotyczą tylko rozliczenia za rok bieżący, czyli 2022. Co do lat kolejnych potrzebne będzie oświadczenie o rezygnacji z wybranej formy opodatkowania – czyli dokładnie tak samo, jak funkcjonowało to dotychczas.
A zatem, jeżeli osoba rozliczająca się podatkiem liniowym zdecyduje się przejść na skalę podatkową już na stałe, a nie tylko w odniesieniu do roku 2022, będzie ona musiała rozliczyć się na formularzu PIT-36 oraz złożyć stosowne oświadczenie o rezygnacji z podatku liniowego (oświadczenia te składa się na początku roku kalendarzowego).
Kolejna zmiana dotyczy odliczania składki zdrowotnej od podatku. Zła wiadomość jest taka, że rząd nie zdecydował się na powrót do jej pełnego odliczenia. Pojawią się natomiast kolejne komplikacje, limity itd.
Otóż chcąc złagodzić przedsiębiorcom zmiany wprowadzone 1 stycznia bieżącego roku, ustawodawcy postanowili wprowadzić częściowe odliczenia składki zdrowotnej, odrębne dla każdej z form opodatkowania. Poza opodatkowaniem na zasadach ogólnych – tu bowiem składka zdrowotna nadal nie będzie mogła być odliczana, nawet częściowo.
A zatem, kto i w jakim stopniu dokona odliczenia? Spójrzmy poniżej:
- przedsiębiorcy opodatkowani liniowo będą mogli odliczyć od podatku składki zdrowotne do wysokości 8.700 zł. Jest to limit roczny i będzie co roku waloryzowany.
- przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem będą mogli odliczyć od przychodu połowę zapłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Wydaje się więc, iż są oni w lepszej sytuacji, niż liniowcy.
- przedsiębiorcy opodatkowani według skali nadal nie będą mogli odliczać składek zdrowotnych – tu wystarczającą rekompensatą, zdaniem rządu, jest obniżenie stawki podatku.
- przedsiębiorcy rozliczający się na karcie podatkowej będą mogli obniżyć podatek o 19 proc. zapłaconych składek.
Korzystny dla osób prowadzących działalność jest też zapis dotyczący zwrotu nadpłaconych w trakcie roku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Obecnie, zgodnie z Polskim Ładem, taki zwrot jest dokonywany na wniosek podatnika. Po zmianach ma on następować automatycznie, po złożeniu rozliczenia rocznego i jego weryfikacji przez Krajową Administrację Skarbową.