Fundusz Pracy nie zawsze jest obowiązkowy

Wśród comiesięcznych składek odprowadzanych na rzecz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych znajdują się dwa, a w zasadzie trzy rodzaje funduszy: Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Ale czy składki na rzecz tych funduszy są obowiązkowe dla każdego przedsiębiorcy i pracodawcy? Czy w każdym przypadku należy je naliczać i odprowadzać do ZUS? Oczywiście, że nie. Zawsze bowiem istnieją jakieś wyjątki i tak właśnie jest również z owymi funduszami.

Dziś poruszę temat składek na rzecz Funduszu Pracy (FP). Nie każdy zapewne wie, że jego celem jest finansowanie m. in. zasiłków dla bezrobotnych, stypendiów naukowych czy też różnego rodzaju szkoleń dla osób poszukujących pracy. Co ciekawe, w roku bieżącym składka na Fundusz Pracy to nie 2,45%, ale 1 %. Pozostała część to składka na kolejny Fundusz, tym razem Solidarnościowy, „ukryty” jakby pod hasłem Funduszu Pracy. Nawet w niektórych programach księgowych fundusze te występują jako jeden, FP, a wskazana stopa składki to po prostu 2,45%. Obie te składki płacone są bowiem jako jedna danina i razem wykazywane w deklaracjach ZUS DRA, dlatego też w większości przypadków traktowane są łącznie. Fundusz Solidarnościowy ma na celu wsparcie osób niepełnosprawnych, a także, od niedawna, emerytów i rencistów.

Składkę na Fundusz Pracy odprowadzamy od wynagrodzenia osób, które są zatrudnione na podstawie umowy o pracę, zlecenia, pracy nakładczej. Ale nie tylko. Pobierana jest ona również od różnych świadczeń socjalnych, wynagrodzenia żołnierzy i funkcjonariuszy, a  nawet stypendiów sportowych. Generalnie Fundusz Pracy odprowadza się od wszystkich tych wynagrodzeń, które podlegają ubezpieczeniom rentowym i emerytalnym. Szczegółowy wykaz, kto powinien naliczać i odprowadzać co miesiąc składkę na Fundusz Pracy, a zatem również Fundusz Solidarnościowy, znajduje się pod linkiem: https://www.zus.pl/pracujacy/fundusze-pozaubezpieczeniowe/fp.

A kto w takim razie jest zwolniony z obowiązku jej opłacania? W pierwszej kolejności – zleceniodawca zatrudniający inne osoby na podstawie umów cywilnoprawnych, pod warunkiem braku pracowników etatowych. Poza tym, jeżeli przedsiębiorca korzysta z preferencyjnych składek ZUS, za siebie nie nalicza on składki na Fundusz Pracy (i Fundusz Solidarnościowy, te dwie składki bowiem zawsze idą w parze – jeżeli opłacamy, to obie, jeżeli natomiast jesteśmy zwolnieni – to również z obu). To samo dotyczy osób prowadzących firmę, które, w przypadku mężczyzn, ukończyły 60 lat, a w przypadku kobiet, 55 lat.

Odnośnie pracowników natomiast, istotna jest wielkość osiąganego przez nich wynagrodzenia. Jeżeli okaże się bowiem, że wynagrodzenie to jest niższe od obowiązującej w danym roku kwoty minimalnej, wówczas od naliczanej kwoty nie należy odprowadzać składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. Poza tym tu również istotny jest wiek zatrudnionych – granica, powyżej której pracodawca nie ma obowiązku opłacania za pracownika składek na FP, jest dokładnie taka sama, jak w przypadku przedsiębiorcy.

Na tym jednak nie koniec, choć są to – z punktu widzenia pracodawców – najczęściej spotykane wyjątki czy też zwolnienia. Jednakże w naszym prawie jest ich znacznie więcej. Składek na Fundusz Pracy nie odprowadza się również w okresie 36 miesięcy, następujących po dacie powrotu pracownika z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub wychowawczego. Natomiast w przypadku zatrudnienia osoby po 50 roku życia, która 30 dni wcześniej była zarejestrowana w urzędzie pracy, zwolnienie od naliczania składek wynosi 12 miesięcy, podobnie jak w przypadku pracownika skierowanego do pracy przez urząd pracy, tyle, że w takiej sytuacji istotne jest, by pracownik ten nie miał ukończonych 30 lat.

Funduszu Pracy nie płacą również osoby duchowne, pobierające świadczenia rodzinne, w tym zasiłek macierzyński, nianie pracujące na podstawie wprowadzonej niedawno umowy uaktywniającej a także doktoranci i pracownicy niepełnosprawni (tu jednak ZUS wskazuje dodatkowe ograniczenia).

Na zakończenie, zamieszam jeszcze kompletną listę zwolnień z obowiązku opłacania składek na rzecz Funduszu Pracy (i Funduszu Solidarnościowego), zaczerpniętą ze strony www.zus.pl.:

„Nie opłacasz składek na FP za:

• duchownych,
• osoby, które pobierają zasiłek stały na podstawie przepisów o pomocy społecznej,
• osoby, które pobierają, na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych:
  • świadczenie pielęgnacyjne,
  • specjalny zasiłek opiekuńczy,
  • dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu samotnego wychowywania dziecka,
• osoby, które pobierają zasiłek dla opiekuna na podstawie przepisów o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów,
• osoby, które są objęte ubezpieczeniem społecznym rolników,
• żołnierzy niezawodowych w służbie czynnej,
• osoby, które odbywają zastępcze formy służby wojskowej,
• osoby, które przebywają na urlopach wychowawczych oraz pobierają zasiłek macierzyński,
• osoby, które pobierają świadczenie szkoleniowe po ustaniu zatrudnienia na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy,
• nianie, czyli osoby, które świadczą pracę na podstawie umowy uaktywniającej, o której mowa w ustawie o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (link do Internetowego Systemu Aktów Prawnych [ISAP]),
• osoby, które sprawują osobistą opiekę nad dzieckiem, o których mowa w art. 6a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych [link do ISAP] (z wyłączeniem osób wymienionych w art. 6b ust. 1 tej ustawy – z uwagi na objęcie ich tylko ubezpieczeniem emerytalnym),
• doktorantów z tytułu otrzymanego stypendium doktoranckiego, o którym mowa w art. 209 ust. 1 ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (link do ISAP),
• pracowników o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności zatrudnionych przez:
  • przedsiębiorcę Polskiego Związku Głuchych i Polskiego Związku Niewidomych oraz Związku Ociemniałych Żołnierzy RP,
  • Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi,
  • Zakład Opieki dla Niewidomych w Laskach,
  • zakłady aktywności zawodowej,
• pracowników, którzy wracają do pracy z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego lub urlopu wychowawczego – składek nie opłaca się przez 36 miesięcy od pierwszego miesiąca po powrocie z takiego urlopu,
• pracowników, którzy ukończyli 50 lat i przez 30 dni przed zatrudnieniem pozostawali w ewidencji bezrobotnych powiatowego urzędu pracy (PUP) – składek nie opłaca się przez 12 miesięcy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę,
• pracowników skierowanych do pracy przez PUP, którzy nie ukończyli 30 lat: składek nie opłaca się przez 12 miesięcy od pierwszego miesiąca po zawarciu umowy o pracę,
• kobiety, które skończyły 55 lat, i mężczyzn, którzy skończyli 60 lat.”