Przedsiębiorcy, w tym i z branży stolarki, zobligowani są do podjęcia działań dostosowawczych w zakresie nowych, unijnych rozwiązań prawnych. W konsekwencji umiejętność analizy i przewidywanie skutków w wymiarze jednostkowym, w odniesieniu do konkretnego przedsiębiorstwa, staje się istotną kompetencją, urastając jakże często do rangi przewagi konkurencyjnej, zwłaszcza że procesy dostosowawcze wymagają zasadniczo ponoszenia nowych nakładów finansowych. Ważna jest też umiejętność odnajdywania się w gąszczu przepisów szczegółowych i charakterystyce towarzyszących najczęściej procesowi implementacji nowego prawa okresów przejściowych.
Z punktu widzenia działalności gospodarczej, omawiane nowe obligacje dotyczą co do zasady zapewnienia swobodnego funkcjonowania konkurencji i zapobieżenia monopolizacji rynku, ochrony praw konsumentów, w szerokim zakresie prawa pracy i ochrony przed patologiami (czego dowodem choćby szeroko omawiana w ostatnim roku kwestia tzw. sygnalistów i ich miejsca w systemie zapobiegania nadużyciom). Często jednak nowe prawo unijne buduje nową jakość systemową, rzutującą w zasadniczy sposób na perspektywy i strategię przedsiębiorstw. Przykładem jest choćby Mechanizm Dostosowania Cen na Granicach z Uwzględnieniem Emisji CO₂ (Carbon Border Ajustment Mechanism – CBAM), dotyczący sektorów energochłonnych (żelazo, stal, aluminium, wodór, nawozy, energia, cement), sprowadzający się do próby regulowania cen produktów importowanych na teren UE z krajów trzecich, z uwzględnieniem unijnych preferencji w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Ledwie co ogłoszone Rozporządzenie Wykonawcze Komisji Europejskiej z 17 sierpnia 2023 roku, reguluje kwestie zasad działania w okresie przejściowym, tj. od 1.10.2023 r. do 31.12.2026 roku. Problematyka ta dotyczy bezpośrednio i pośrednio szerokie spektrum podmiotów gospodarczych, także w odniesieniu do kooperacji, nakładając nowe obligacje sprawozdawcze i ograniczenia operacyjne w zakresie importu towarów.
Które regulacje są szczególnie istotne?
Z punktu widzenia strategicznego kształtu branży stolarki otworowej, kluczowe znaczenie mogą mieć dla przykładu konsekwencje postanowień Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 roku, określane zbiorczym mianem Taksonomii, będące w istocie próbą moderowania przepływu kapitału inwestycyjnego z inwestycji szkodzących środowisku naturalnemu, na inwestycje dedykowane bardziej ekologicznym alternatywom. Mimo stosunkowo długiego okresu przejściowego (do końca 2026 roku), od 2027 roku istotnie rozszerza się katalog firm zobowiązanych do stosowania wymogów przywołanego rozporządzenia, w zakresie obowiązków informacyjnych (raportowanie według standardów CSR, celem komparatystyki zapewniającej porównywalność i przejrzystość przedsiębiorstw (analogiczną funkcję pełni dyrektywa o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju – CSRD: Corporate Sustainability Reporting Directive z grudnia 2022 roku).
Z nowych regulacji na poziomie operacyjnym, warto wskazać na konsekwencje stanowiska PE w sprawie tajemnicy płac, sprowadzające się w istocie do zerwania z dotychczasową praktyką tajemnicy wynagrodzenia, zarówno w odniesieniu do postępowań rekrutacyjnych (w ogłoszeniach o pracę obligatoryjne będzie podawanie widełek płacowych), jak i praktyki zasad wynagradzania w firmach (pełna, transparentna informacja o indywidualnym i średnim poziomie wynagrodzeń, z podziałem na płeć, dla ustawowych przedstawicieli zatrudnionych). Zmiana ta, dla branży dla której do niedawna kluczową przewagę kosztową zapewniały koszty pracy, konsekwencje tej zmiany mogą mieć kolosalne znaczenie nie tylko w wymiarze statystycznym, ale i konkurencyjnym (może skutkować między innymi exodusem pracowników, zwłaszcza kluczowych, z miejsc dotychczasowego zatrudnienia, do firm zapewniających lepsze warunki płacy).
Generalnie złożony proces gospodarczy, w którym przedsiębiorstwa funkcjonują w systemie naczyń połączonych, z nadrzędną rolą parametrów makrootoczenia, w systemie współzależności i sprzężeń zwrotnych, staje się coraz bardziej wymagający w aspekcie uwarunkowań prawnych, co wymaga ze strony zarządzających szeregu działań dostosowawczych i stałego monitoringu rozwoju sytuacji, stając się także probierzem zdolności innowacyjno–adaptacyjnych. Warto też – niczym swoiste memento – traktować dosłownie stare powiedzenie: nieznajomość prawa szkodzi i może sporo kosztować.
Zbigniew Mendel
Więcej na temat wpływu unijnych regulacji prawnych i perspektyw dla branży stolarki będzie można się dowiedzieć podczas Ogólnopolskiego Forum Stolarki, które odbędzie się w dniach 25-26 października w Jachrance.