Recykling aluminium odgrywa kluczową rolę w dążeniu do gospodarki o obiegu zamkniętym. Dzięki wielokrotnemu przetwarzaniu metalu zmniejszamy zużycie surowców naturalnych, ograniczamy emisję CO₂ i wspieramy zrównoważony rozwój.
W dobie rosnącej świadomości ekologicznej aluminium staje się symbolem nowoczesnej i odpowiedzialnej architektury. Inwestując w recykling tego surowca, branża budowlana nie tylko redukuje swój wpływ na środowisko, ale także buduje przyszłość opartą na zrównoważonych rozwiązaniach.
W branży stolarki budowlanej stosowane są określone stopy aluminium. Zwiększają one walory użytkowe metalu, a przede wszystkim jego twardość. Produkty są odporne na promienie UV, wilgoć, nie korodują i nie gniją. Systemodawcy profili określają ich trwałość na ok. 40 lat. Po tym czasie nie muszą jednak trafiać na wysypisko, ponieważ aluminium może być poddane recyklingowi, i to wielokrotnie.
Aluminium – wszechstronnie wykorzystywany materiał
Aluminium jest jednym z materiałów najczęściej używanych w budownictwie. Do zastosowań budowlanych szczególnie nadaje się metal z serii 6000. Jeśli chodzi o produkcję ram okiennych i drzwiowych, jest to stop 6063, który zawiera magnez i krzem. W zastosowaniach wymagających większej wytrzymałości może to być aluminium 6061 lub 6082. Wysoka wytrzymałość elementów w stosunku do ich masy umożliwia zmniejszenie obciążenia konstrukcji nośnej budynku. Naturalna odporność tego metalu na korozję zapewnia z kolei długą trwałość wyrobów.
Recykling aluminium w budownictwie – dlaczego jest tak ważny?
Jednym z największych atutów aluminium jest jego zdolność do wielokrotnego przetwarzania bez utraty właściwości. Recykling aluminium w budownictwie pozwala zaoszczędzić cenne surowce i znacznie ograniczyć emisję CO₂.
Dla zobrazowania skali korzyści: recykling jednej tony aluminium pozwala zaoszczędzić aż 6 ton boksytu oraz 9 ton emisji CO₂. Na świecie dzięki recyklingowi tego metalu do atmosfery trafia ponad 100 milionów ton CO₂ mniej każdego roku. Ponadto, proces recyklingu zużywa jedynie 5 proc. energii potrzebnej do pierwotnej produkcji aluminium, co oznacza aż 95 proc. redukcję emisji gazów cieplarnianych.
Jak działa pętla recyklingu aluminium?
Proces przetwarzania aluminium obejmuje kilka etapów, które łącznie składają się na tzw. pętlę recyklingu. Początkiem jest pozyskanie złomu, zaś zakończeniem – montaż stolarki powstałej z jego użyciem. Wykorzystywany jest złom przedkonsumencki, czyli odpady z procesu produkcji profili – jest to właściwie czysty metal. Drugim źródłem jest złom pokonsumencki, czyli ramy starej stolarki i elementy zdemontowanych fasad czy innych konstrukcji. Jego przetwarzanie jest procesem złożonym, ale pozwala znacznie zmniejszyć ślad węglowy. Najbardziej wydajne pod względem zmniejszenia emisji CO2 są produkty wykonane ze złomu pokonsumpcyjnego, jednak ze względu na skomplikowany proces odzyskania aluminium są najdroższe. Z drugiej strony proces przetopu pochłania tylko 5 proc. początkowej energii używanej do produkcji aluminium pierwotnego. Metal zaś nie traci żadnej ze swoich właściwości.
Zużyta stolarka zawiera wiele zbędnych dodatków. Są to przeszklenia czy chociażby elementy łączące niealuminiowe bądź izolacyjne. Muszą zostać usunięte, aby do przetwarzania trafiło tylko aluminium. Chociaż ono też będzie jeszcze zanieczyszczone, np. w wyniku obecności powłok dekoracyjnych – anod, lakierów czy oklein. Aluminium profil, bo tak jest określany ten rodzaj złomu przez firmy zajmujące się recyklingiem, musi być wstępnie pocięty na odcinki o długości do 1 m.
Na początku posortowany materiał jest rozdrabniany i czyszczony, m.in. z powłok. Dalej metal jest ogrzewany w piecu powyżej temperatury topnienia, czyli ok. 750°, wówczas są z niego usuwane pozostałe zanieczyszczenia. Następnie jest odlewany w tzw. kęsy, które trafiają do wytłaczarek, gdzie po ponownym podgrzaniu są wyciskane profile. Elementy są prostowane poprzez rozciąganie i cięte na standardowe odcinki o długości 7 m.
Firmy pozyskujące złom aluminiowy z przeznaczeniem do przetworzenia na profile budowlane korzystają z kilku rodzajów odpadów. Według branżowej nomenklatury są to: profil seria 6000 i izoprofil (z dodatkiem plastiku), ale często też tzw. roleta. Przy czym jest zastrzeżenie, że muszą zostać usunięte okucia i inne elementy stalowe.
Recykling aluminium – globalny biznes i wyzwania
Recykling aluminium jest biznesem międzynarodowym. Do Polski trafia materiał z zagranicy, ale też wiele naszych firm go eksportuje. Konieczne jest więc dostosowanie się do ogólnych, ale też lokalnych wymagań. Firma musi m.in. udokumentować, że działa zgodnie z wytycznymi zawartymi w Rozporządzeniu WE 1907/2006 REACH i dokonała rejestracji wszystkich substancji importowanych lub produkowanych w ilości powyżej 1 tony rocznie. W zgłoszeniu ma obowiązek podania zakresu tonażu, przykładowo może to być od 10 do 100 ton rocznie.
Rejestracja uprawnia firmę do wytwarzania, a także importowania substancji (w tym przypadku aluminium) bądź wyrobu ją zawierającego. Należy jednak mieć na uwadze, że zgodnie z wymienionym dokumentem rejestrujący są zobowiązani do aktualizowania swoich zgłoszeń z własnej inicjatywy i bez zbędnej zwłoki, jeśli pojawią się nowe istotne informacje. Może to być chociażby zmiana statusu, składu substancji lub wykorzystywanej ilości. Jak wskazują firmy zajmujące się pozyskiwaniem wtórnego aluminium, konieczne jest też przedstawienie informacji o wpływie działalności na zdrowie ludzi i środowisko. Tu z kolei znajduje zastosowanie ustawa o prawie atomowym.
Recyklingiem aluminium zajmują się nie tylko wyspecjalizowane w tym firmy. Działania na rzecz powtórnego wykorzystania tego metalu podejmują też przedsiębiorstwa związane z branżą stolarki. Nie tylko są to systemodawcy, ale również przedstawiciele innych segmentów. Na razie jednak przykłady są jednostkowe.
Recykling aluminium prowadzi Hydro, sam proces nie odbywa się w Polsce, natomiast firma ma już w ofercie profile zawierające powtórnie przetworzony materiał. Jest to system Hydro Circal zawierający min. 75 proc. recyklingowanego pokonsumenckiego złomu aluminiowego.
Hydro nawiązało też współpracę z Veluxem odnośnie do zmniejszenia emisji CO2 w produkcji okien dachowych. Jest to możliwe dzięki zastosowaniu w tych wyrobach systemu Hydro Circal, a także Hydro Reduxa, gdzie z kolei niskoemisyjny jest proces wytwarzania profili.