Ponad rok temu firmy zostały zmuszone do informowania Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o każdej zawieranej umowie o dzieło. Co istotne, zgłoszenia dokonuje się w ciągu 7 dni od daty zawarcia umowy, podając jednocześnie termin jej zakończenia i dane osoby, która jest wykonawcą dzieła.
Obowiązek zgłaszania dzieł istnieje od początku 2021 roku. Początkowo budził on sporą niechęć ze strony przedsiębiorców, a także strach przed ozusowaniem tego typu umów (czym w zasadzie rząd straszy podatników już od kilku lat…). Teraz jest to jedynie kłopotliwa formalność. Sam druk zgłoszenia co prawda nie jest skomplikowany, można go też złożyć drogą elektroniczną, ale fakt, że w ogóle trzeba go złożyć, nawet jeżeli zawieramy umowę o dzieło na dwa dni, o której zaraz potem zapominamy, jest zarówno dla działów kadr, jak i dla przedsiębiorców sporym utrudnieniem. No ale cóż poradzić – ZUS każe, przedsiębiorca musi…
Co będzie dalej z dziełami, w kwestii składek oczywiście, nie wie nikt. Pewnie nawet sam ZUS, który tymczasem twierdzi, iż chciał tylko zbadać rynek. I właśnie niedawno pojawiły się pierwsze oficjalne efekty tego badania.
A zatem, według raportu opublikowanego 24 marca, w roku 2021 w Polsce zostało zawartych 1,7 mln umów o dzieło. Większość, czyli 84,88 proc. zostało zgłoszonych prze portal ZUS PUE, a więc drogą elektroniczną. Zgłoszeń dokonało 74,4 tys. podmiotów, przy czym liczba podmiotów dokonujących zgłoszeń rosła praktycznie z miesiąca na miesiąc, osiągając największą wartość w grudniu (22.076).
Najwięcej zgłoszeń dokonano w województwie mazowieckim (25 proc.), a następnie w województwie śląskim (11,17 proc.) W województwach małopolskim, wielkopolskim, pomorskim i dolnośląskim odsetek ten wynosił już tylko od 7 do 10 proc., a w pozostałych województwach był niższy niż 5 proc.
Łącznie osób wykonujących dzieła w roku 2021 było 337,3 tys., z czego większość stanowili mężczyźni (53,01 proc.). Tym samym liczba kobiet wykonujących dzieła stanowiła 46,99 proc. wszystkich wykonawców, zgłoszonych do ZUS w roku 2021. Jeżeli chodzi natomiast o wiek, to wyraźnie dominują tutaj trzy grupy: aż 25,02 proc. zgłoszonych stanowiły osoby w wieku 30-39 lat, 22,85 proc. to osoby pomiędzy 20 a 29 rokiem życia, a 20,98 proc. to osoby w wieku 40-49 lat. Najmniej, bo 0,78 proc., stanowiły osoby powyżej 80 roku życia. Ale takie też się zdarzały! Co ciekawe, wśród osób po 35 roku życia w poszczególnych przedziałach wiekowych dominowały kobiety.
Jak podsumowuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych w swojej publikacji, „Przeprowadzone analizy dokumentów ZUS RUD złożonych w 2021 r. (…) pozwalają na wyciągnięcie m.in. następujących wniosków:
▪ największa liczba zgłoszeń dokonywana jest za pośrednictwem kanału PUE, co świadczy na znaczny stopień elektronizacji kontaktów płatników składek z ZUS;
▪ najmniejsza liczba umów o dzieło została odnotowana na początku roku, co może świadczyć o sezonowości, jednak w pierwszym roku obowiązywania przepisów może również wskazywać na okres dostosowywania się do nich. Niemniej jednak wzrost liczby zawieranych umów można obserwować w okresie od czerwca do października 2021 r. oraz w grudniu 2021 r., co mogło być powiązane z poziomem aktywności gospodarczej jak i wzrostem zapotrzebowania zleceniodawców na wykonywanie działalności w tej formie;
▪ liczba płatników składek zgłaszających wykonanie umowy o dzieło w odniesieniu na 10 tys. płatników była najwyższa w woj. mazowieckim (451), a pozostałe województwa można podzielić zasadniczo na dwie grupy od 214 do 298 (8 województw) i od 304 do 372 (7 województw).
▪ częstość zawierania umów o dzieło znacząco różni się w zależności od województwa – najwięcej umów o dzieło w przeliczeniu na 10 tys. płatników składek zostało zgłoszonych w śląskim (23,2 tys.), a najmniej w warmińsko-mazurskim (1,6 tys.);
▪ wykonawcy umów o dzieło w nieco ponad 80% byli w wieku od 20 do 60 lat, przy czym więcej umów o dzieło zostało zawartych z mężczyznami (53%);
▪ umowy o dzieło w większości przypadków zawierane są na okresy nie dłuższe niż 9 dni (w 2021 r. zgłoszono nieco ponad 70% takich umów).”
Ponadto, jak czytamy dalej, „przeprowadzona analiza dotycząca cudzoziemców wskazuje, że największa liczba zagranicznych wykonawców umów o dzieło pochodzi z Ukrainy (18,6%), w dalszej kolejności mieliśmy obywateli Niemiec (11,7%), czy też Wielkiej Brytanii (6,2%). Ciekawostkę może stanowić to, że zgłoszeni wykonawcy umów o dzieło pochodzili łącznie ze 125 krajów, w tym np. Laosu, Nepalu, Beninu, czy Palau”.
Więcej ciekawych informacji dotyczący umów o dzieło zawartych w roku 2021, znaleźć można w raporcie udostępnionym na stronie https://www.zus.pl/documents/10182/2422424/2021_podsumowanie_Rejestr+um%C3%B3w+o+dzie%C5%82o.pdf/1478c7c9-ee2e-2670-ee2d-d9c58c50a0b0