Legalne zatrudnienie cudzoziemców w Polsce to temat, który zyskuje na znaczeniu, zwłaszcza w kontekście rosnącej liczby pracowników z zagranicy. Aby cudzoziemiec mógł legalnie podjąć pracę w Polsce, musi spełnić określone warunki prawne, a pracodawcy muszą przestrzegać odpowiednich procedur. W tym artykule przedstawiamy kluczowe informacje na temat dokumentów, zezwoleń oraz wymogów związanych z legalnym zatrudnieniem cudzoziemców w Polsce.
Legalne zatrudnienie cudzoziemca w Polsce wymaga od pracodawcy i pracownika spełnienia szeregu formalności. W zależności od statusu cudzoziemca oraz celu jego pobytu w Polsce, procedury mogą się różnić. W niektórych przypadkach wystarczy jedynie złożenie odpowiednich oświadczeń, a w innych – konieczne będzie uzyskanie specjalnych zezwoleń na pracę czy pobyt. Warto również wiedzieć, że obywatele niektórych krajów mogą skorzystać z uproszczonych procedur, które ułatwiają podjęcie legalnej pracy. W tym artykule omówimy, jak wygląda cały proces i jakie warunki muszą być spełnione, by zatrudnienie cudzoziemca było w pełni zgodne z polskim prawem.
Legalne zatrudnienia cudzoziemców w Polsce – jakie są wymogi?
Legalne zatrudnienie cudzoziemców w Polsce jest możliwe pod warunkiem spełnienia określonych wymagań prawnych. Poniżej przedstawiamy kluczowe informacje dotyczące legalizacji pracy cudzoziemców w Polsce.
Aby cudzoziemiec mógł legalnie podjąć pracę w Polsce, musi spełnić następujące warunki:
- Dokumenty pobytowe: cudzoziemiec musi posiadać dokument potwierdzający legalny pobyt na terytorium Polski, np. wizę lub kartę pobytu. Ważne jest, aby dokument ten pozwalał na wykonywanie pracy, a nie np. była to wiza turystyczna.
- Zezwolenie na pracę: pracodawca musi uzyskać zezwolenie na pracę cudzoziemca, jeśli jego sytuacja tego wymaga.
- Zgodność pracy z zezwoleniem: cudzoziemiec może wykonywać pracę wyłącznie w zakresie określonym w uzyskanym zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę.
Wszystkie te warunki muszą zostać spełnione łącznie.
Kiedy zezwolenie na pracę nie jest wymagane?
W przypadku niektórych cudzoziemców, posiadanie zezwolenia na pracę nie jest konieczne. Dotyczy to osób, które:
- posiadają zezwolenie na pobyt stały lub rezydenturę długoterminową UE,
- są studentami studiów stacjonarnych lub ich absolwentami,
- mają status absolwenta polskiej szkoły ponadgimnazjalnej,
- posiadają ważną Kartę Polaka,
- są małżonkami obywatela polskiego, jeśli posiadają zezwolenie na pobyt czasowy udzielone w związku z zawarciem małżeństwa,
- mają status uchodźcy lub zgodę na pobyt ze względów humanitarnych.
Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę
Cudzoziemcy, którzy planują przebywać w Polsce powyżej 3 miesięcy, mogą ubiegać się o tzw. zezwolenie jednolite na pobyt czasowy i pracę. W takim przypadku nie muszą występować o osobne zezwolenie na pobyt lub wiza. Procedura odbywa się poprzez złożenie wniosku do Naczelnika Urzędu Wojewódzkiego właściwego dla miejsca zamieszkania cudzoziemca.
Otrzymanie takiego zezwolenia zwalnia cudzoziemca z obowiązku występowania o zezwolenie na legalny pobyt (np. wizę), a pracodawcę z obowiązku występowania o zezwolenie.
Wiza i zezwolenie na pobyt a prawo do legalnej pracy w Polsce
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, każda wiza typu „C” (wiza Schengen, krótkoterminowa) oraz wiza typu „D” (wiza krajowa, długoterminowa), wydana przez polskie organy, niezależnie od celu jej wydania, a także każde zezwolenie na pobyt czasowy, uprawniają cudzoziemca do podjęcia legalnej pracy na terenie Rzeczypospolitej Polskiej.
Warto jednak zauważyć, że nie dotyczy to wizy wydanej w celu turystycznym (symbol „01”), wizy przyznanej w celu korzystania z ochrony czasowej (symbol „20”) oraz zezwolenia na pobyt czasowy, które zostało udzielone ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu cudzoziemca na terytorium Polski (art. 181 ust. 1 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach).
Legalny pobyt w Polsce na podstawie ruchu bezwizowego
Obywatele wybranych krajów mogą przebywać na terytorium Polski oraz w innych państwach strefy Schengen bez konieczności posiadania wizy ani innego dokumentu pobytowego. Możliwość ta dotyczy okresu do 90 dni w ciągu każdego 180-dniowego okresu. Przy czym oblicza się łączny czas pobytu cudzoziemca we wszystkich państwach strefy Schengen. Po upływie tego okresu, aby kontynuować pobyt w Polsce oraz podjąć pracę, cudzoziemiec musi wystąpić o odpowiednią wizę lub zezwolenie na pobyt.
Z tego przywileju mogą korzystać także obywatele Ukrainy, Gruzji i Mołdawii. Warunkiem jest posiadanie paszportu biometrycznego. Musi być on wydany zgodnie z normami ICAO (Międzynarodowa Organizacja Lotnictwa Cywilnego), w ciągu ostatnich 10 lat i jest ważny przez co najmniej 3 miesiące po planowanej dacie opuszczenia strefy Schengen.
Należy jednak podkreślić, że legalny pobyt bez wizy nie uprawnia cudzoziemca do podjęcia legalnej pracy w Polsce. Musi on spełnić dodatkowe wymagania. Pracodawca musi uzyskać odpowiednie zezwolenie na pracę lub dokonać wpisu oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi do Urzędu Pracy, bądź złożyć wniosek o zezwolenie na pracę.
Uproszczona procedura dla cudzoziemców z wybranych krajów
Dla obywateli Ukrainy, Gruzji, Rosji, Białorusi, Armenii i Mołdawii wprowadzono uproszczoną procedurę legalizacji pracy w Polsce. W tym przypadku wystarczy złożyć oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi w Powiatowym Urzędzie Pracy, co znacząco upraszcza cały proces.
Specjalna ustawa dla obywateli Ukrainy
W odpowiedzi na sytuację wojenną na Ukrainie, Polska uchwaliła specjalną ustawę. Daje on obywatelom Ukrainy i ich rodzinom możliwość przedłużenia legalnego pobytu w Polsce. Zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym, legalny pobyt osób, które przybyły do Polski po 24 lutego 2022 roku w związku z działaniami wojennymi, został przedłużony do 30 czerwca 2024 roku. W niektórych przypadkach termin ten może być wydłużony aż do 30 września 2025 roku.