Czy całkowite uszczelnienie połączenia okna z murem ma sens? Analiza Tremco Illbruck

Powszechny pogląd, że całkowicie szczelne połączenie okna z murem chroni przed przenikaniem pary wodnej do złącza, utrzymuje się od lat. W praktyce jednak – w większości projektowanych detali – takie podejście nie ma uzasadnienia.

Choć idea pełnej szczelności wydaje się logiczna, praktyka budowlana i fizyka budowli pokazują coś zupełnie innego. Złącze okno–mur to newralgiczny fragment przegrody, w którym spotykają się różne materiały o odmiennych właściwościach. To właśnie tam para wodna z wnętrza budynku najczęściej wnika w głąb konstrukcji. Jeśli nie zapewnimy jej kontrolowanego ujścia, może doprowadzić do zawilgoceń, pogorszenia izolacyjności termicznej, a w konsekwencji – do kosztownych napraw.

Dlatego zamiast skupiać się na stworzeniu absolutnej bariery, należy rozważyć, jak zaprojektować połączenie, aby wilgoć mogła być bezpiecznie odprowadzana na zewnątrz.

Dlaczego nie należy projektować absolutnie szczelnych połączeń?

Poruszając zagadnienie uszczelniania złącza okiennego, należy zwrócić uwagę na kwestię wilgoci, która może przyczyniać się do powstania szkody budowlanej, by ta nie kumulowała się w szczelinie połączenia na styku okno–mur. Dlatego ważne jest, aby wilgoć, która wnika do szczeliny połączenia, mogła się z niej również wydostać na zewnątrz.

W przypadku pomieszczeń ogrzewanych, para wodna przedostaje się z wnętrza na zewnątrz, a więc przechodzi z cieplejszego poziomu do chłodniejszego. Oznacza to, że wilgoć migruje od strony pomieszczenia do szczeliny łączącej okno z ościeżem.

Zasada „wewnątrz szczelniej niż na zewnątrz”

Aby umożliwić wyrównanie poziomu wilgotności w złączu okiennym, ustalono zasadę „wewnątrz szczelniej niż na zewnątrz”. Ułatwia to wydostawanie się wilgoci na zewnątrz, w miarę jak ta gromadzi się od strony pomieszczenia.

Dzięki tej prostej zasadzie zostaje zachowana funkcjonalność szczeliny połączenia – osuszanie złącza w trybie ciągłym. Ten fizyczny proces zależny jest w znacznym stopniu od konstrukcji przylegających elementów przegrody budowlanej, a ściślej ujmując, od tego, jak dobrze są one w stanie wchłaniać, izolować, a także oddawać na zewnątrz wilgoć gromadzącą się w sąsiedztwie złącza okiennego.

Można to bardzo dokładnie zweryfikować, obliczając stopień wilgotności przegrody. Obliczenia obrazują, dlaczego dążenie do uzyskania całkowitej szczelności złącza jest bezzasadne, pomijając fakt, że z technicznego punktu widzenia dość trudne.

Przykład obliczeń współczynnika Sd

Przyjmijmy, że mamy profil okienny o głębokości zabudowy ok. 80 mm. Zakres uszczelnienia połączenia okna z murem mógłby wówczas wynosić około 120 mm (ok. 2 cm przed i za oknem + głębokość profilu).

Teraz obliczmy współczynnik Sd w oparciu o popularne typy ścian (dla szerokości 120 mm.). W tym celu posłużmy się wartościami współczynnika oporu dyfuzyjnego pary wodnej μ:

Współczynnik Sd = grubość warstwy [m] * współczynnik μ

Jak widać, wartości współczynnika Sd są w większości jednocyfrowe, a częściowo wynoszą nawet poniżej 1 m. Gdy porównamy je z wartościami spodziewanymi po wykonaniu uszczelnienia połączenia okna z murem, nieprzepuszczającego pary wodnej od wewnątrz (przy współczynniku Sd ≥ 1500 m), szybko stwierdzimy, że nie ma to sensu, ponieważ para i tak wydostanie się przez ościeże w okolicach uszczelnienia. Nawet gdy zastosujemy tu współczynnik Sd całej konstrukcji ściany z jej warstwami, okaże się, że reguła „całkowitego uszczelniania” połączenia okna z murem od strony pomieszczenia, traci sens.

Przykład:

• 15 mm Sd tynku wewnętrznego = 0,15 m
• 240 mm Sd betonu = 36 m
• 200 mm Sd izolacji = 20 m
• 15 mm Sd tynku zewnętrznego = 0,52 m

SUMA: Σ Sd = 56,67 m, a zatem dużo mniej niż zakładane 1500 m.

Wyjątki od reguły

Istnieją konstrukcje, w przypadku których wyrównanie poziomu wilgotności poprzez szczelinę połączenia okna z murem nie następuje. Mogą to być np. metalowe elementy fasad, przez które powietrze nie wydostaje się na zewnątrz.

Oczywiście ważne jest, aby w miarę możliwości nie dopuszczać do przedostawania się wilgoci do konstrukcji, jako że nie może się ona już wydostać na zewnątrz przez warstwę metalowego panelu. Zalecenie to dotyczy również uszczelnienia połączenia okna z murem. W przypadku takiej konstrukcji wykonanie uszczelnienia, które nie przepuszcza pary wodnej (współczynnik Sd ≥ 1500 m), ma jakiekolwiek uzasadnienie (pod warunkiem zastosowania materiału ościeża o odpowiednim stopniu szczelności). Niemniej jednak można ów przykład potraktować jako wyjątek, ponieważ większość fasad projektuje się z uwzględnieniem wyrównania poziomów wilgotności, np. wentylacja tylna z min. 2-centymetrową warstwą powietrza.

Należy unikać projektowania detali, w przypadku których zachodzi ryzyko kumulowania większej ilości wilgoci, od strony wewnętrznej, niż mogłaby się wydostać na zewnątrz połączenia. Dobór właściwej kombinacji materiałów w systemie montażu warstwowego okien, pozwala na osiąganie doskonałych rezultatów izolacji przegrody, bez potrzeby osiągania wartości „całkowitej szczelności”.

Projektując uszczelnienie połączenia okna z murem, należy pamiętać, że pełna szczelność nie jest rozwiązaniem uniwersalnym. Zdecydowanie lepsze rezultaty daje stosowanie zasady „wewnątrz szczelniej niż na zewnątrz” oraz dobór odpowiednich materiałów w systemie montażu warstwowego.

Już wkrótce w kolejnym materiale pokażemy, jak teoria przekłada się na praktykę, gdzie najczęściej pojawiają się błędy montażowe, jakie są newralgiczne punkty połączeń i jak eliminować ryzyko mostków termicznych oraz pleśni dzięki systemowemu podejściu do montażu.

Tremco CPG Poland Sp. z o.o.
Certyfikowane rozwiązania uszczelniające i usługi dla okien i fasad