Dla odporności drzwi na włamanie istotna jest nie tylko budowa skrzydła czy ościeżnicy. Również ważny jest sposób połączenia obu tych elementów.
W drzwiach przeciwwłamaniowych wymagane są zamki o zwiększonej odporności na uszkodzenie. Przeciwdziałają one przede wszystkim próbom wyważenia. Konieczny jest jeden, a niekiedy montowane są nawet trzy. Jednak im większa liczba, tym bardziej osłabione jest skrzydło. Przeciętny użytkownik często myli zamki z wkładkami. Są to oddzielne produkty, choć powiązane ze sobą, jeśli chodzi o działanie. Opiszmy je więc.
Do wyboru…
Kupno drzwi wejściowych to ważna decyzja. Tym bardziej, że już coraz mniej jest osób, którym nie zależy na zabezpieczeniu się przed złodziejami. Jeśli drzwi mają mieć podwyższoną odporność na włamanie, to odpowiednią budowę musi mieć nie tylko skrzydło, ale też zamek. Podstawowy jest zamek tzw. centralny – umieszczany pod klamką – kasetowy, wpuszczany w gniazdo wewnątrz skrzydła. Jest on wyposażony w ruchomy zaczep (popularnie: język) lub hak ryglujący. Ten zaś w wersji odpornej na włamanie może być kuty ze stali. Zamek może być jedno- lub wielopunktowy. Pierwszy blokuje drzwi tylko na wysokości tego okucia. Przy tym od strony zamka znajduje się najwięcej rygli – bolców, wysuwających się z kasety podczas przekręcania klucza. Zamki wielopunktowe kotwią się dodatkowo w innych miejscach (np. czterech), też za pomocą bolców. Nawet kilkanaście (wysuwanych, obrotowych, hakowych) może być skierowane w dwóch lub trzech kierunkach. Wówczas jednak musi być element łączący wszystkie bolce i umożliwiający ich ruch. Zamki nazywają się wówczas listwowymi. Na wąskiej krawędzi skrzydła drzwiowego jest umieszczona stalowa listwa. Obrót klucza powoduje jej przesunięcie i zaryglowanie drzwi w kilku punktach – od 2 do 4.
Często bolce chowają się po jednokrotnym przekręceniu klucza, zaś język, gdy klucz zostanie przekręcony o dodatkowe ćwierć obrotu. W niektórych rozwiązaniach przy nacisku do 1 tys. kg wyłamuje on stalowy kołek poniżej zamka, a kołki zabezpieczające wskakują w otwory w płytce mocowanej do jego obudowy, łącząc trwale język z zamkiem. Przy większym obciążeniu zostają zerwane kolejne kołki zabezpieczające, rygiel obraca się wyżej i zamek pozostaje zamknięty. Dostępne są też zamki wyposażone w funkcję autoblokady, zapobiegającą cofnięciu rygli w przypadku próby wyłamania wkładki. Okucie pozostaje trwale zablokowane, nawet gdy wkładka zostanie wyjęta.
Zamki kasetowe są uruchamiane za pomocą kluczy piórowych oraz okrągłych. Otwiera się je obustronną klamką, ale też wyposaża w zatrzask uruchamiany przez jej półobrót. Ze względów bezpieczeństwa powinien łatwo otwierać się od środka – przez przekręcenie gałki. Przed włamaniem mogą również chronić zamki rozporowe. Podczas zamykania z korpusu zamka przymocowanego do skrzydła drzwi wysuwają się rygle, których może być np. 7, i blokują się w gniazdach umieszczonych w górnym, dolnym i bocznym ramiaku ościeżnicy. Takie okucia są dostępne jako wpuszczane oraz wierzchnie. Jednak w drugim przypadku na powierzchni skrzydła znajdzie się nieestetyczna, stalowa konstrukcja.
Niektóre zamki do drzwi wejściowych mogą być w podstawowej wersji mechaniczne, obsługiwane wkładką bębenkową. Jednak w rozszerzeniu możliwe jest dodanie do nich elektrozaczepu. I tutaj koniecznie należy wspomnieć o takich okuciach, które współpracują ze zdalnym sterowaniem. Otóż zamki elektromechaniczne mogą być również otwierane za pomocą fal radiowych lub systemów kontroli dostępu. Do takich rozwiązań należą: klawiatura z kodem PIN, pilot, smartfon, Bluetooth. Istotnym elementem zamków drzwiowych jest szyld. W wersji przeciwwłamaniowej jest wykonany ze stali odpornej na przewiercenie i tak skonstruowany, że utrudnia też podważenie. Zakrywa przy tym wkręty mocujące go do skrzydła, te zaś muszą być wkręcane od środka pomieszczenia, aby nie był możliwy dostęp do nich z zewnątrz.
Wreszcie ostatni rodzaj zamków, produkowanych również jako przeciwwłamaniowe, to zamki wierzchnie. Dawniej powszechnie stosowane w drzwiach wejściowych do mieszkań, są nadal dostępne. Jak nazwa wskazuje, są montowane na wierzchu skrzydła od strony pomieszczenia. Mogą być otwierane np. kluczem piórowym. Jeśli chodzi o sposób otwierania, to zamki bardzo często wyposażane są we wkładki bębenkowe. (Szerzej o wkładkach piszemy w artykule pt. „Dodatki, które wiele znaczą”).
Certyfikat potwierdzi
Zamki drzwiowe mają klasy wskazujące na ich odporność. Na podstawie badań producent otrzymuje certyfikat potwierdzający jedną z klas. I ten dokument nabywca powinien móc otrzymać do wglądu. Jakie informacje szczególnie go zainteresują?
Zamki są klasyfikowane m.in. pod względem odporności na przewiercenie oraz na włamanie. W pierwszej grupie wyróżnia się 7 klas, przy czym 1 oznacza brak odporności, natomiast 6 i 7 bardzo wysoką odporność. Natomiast, jeśli chodzi o przeciwwłamaniowość, to klasy są trzy: A, B i C. Zamek w pierwszej klasie powinien oprzeć się włamaniu przez więcej niż minutę, w drugiej przez trzy minuty, wreszcie w trzeciej – C – powyżej sześciu minut. Jako wskazówkę podajmy w tym miejscu, że wymagane cechy zamków opisuje norma PN-EN 12209:2016-04 Okucia budowlane. Zamki mechaniczne wraz z zaczepami. Wymagania i metody badań.
