Osoby fizyczne, a także spółki cywilne i jawne z wyłącznym udziałem osób fizycznych oraz spółki partnerskie, których przychody z 2023 r. wyniosą co najmniej 9 218 200 zł, będą musiały w 2024 r. zaprowadzić księgi rachunkowe. Jeżeli ich przychody będą niższe, mogą prowadzić podatkowe książki przychodów i rozchodów.
Z ww. limitem porównuje się uzyskane przez nie przychody z działalności gospodarczej (w rozumieniu art. 14 updof). Limit wynika z przeliczenia kwoty wskazanej w ustawie o rachunkowości (2 mln euro) po średnim kursie ogłoszonym przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy (czyli po kursie z 02.10.2023 r. wynoszącym 4,6091 zł). Limit na 2023 r. był wyższy i wynosił 9 654 400 zł.
Kto ma status małego podatnika CIT, PIT i VAT?
Przedsiębiorcy, których wartość sprzedaży (wraz z kwotą należnego VAT) w 2023 r. nie przekroczy 9 218 000 zł, skorzystają w 2024 r. z przywilejów małego podatnika CIT, PIT oraz VAT.
Zarówno dla celów podatku dochodowego, jak i VAT, obowiązuje limit odpowiadający równowartości w złotych 2 mln euro (w przypadku VAT – od 1 lipca 2023 r., bo wcześniej było to 1,2 mln euro). Kwotę w euro przelicza się na złote w zaokrągleniu do 1000 zł, stosując średni kurs euro ogłoszony przez NBP na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy. Limit na 2023 r. wynosił 9 654 000 zł (w VAT do końca czerwca 2023 r. – 5 793 000 zł).
Do przywilejów małego podatnika na gruncie CIT i PIT należą m.in. możliwość wpłaty zaliczek na CIT i PIT co kwartał, jednorazowa amortyzacja środków trwałych w ramach pomocy de minimis, obniżona do 9% stawka CIT.
W przypadku ostatniej preferencji, konieczne będzie jeszcze sprawdzenie limitu przychodów (w rozumieniu updop, bez VAT) z roku bieżącego (2024) – nie mogą one przekroczyć równowartości 2 mln euro, przeliczonej po średnim kursie NBP, który zostanie ogłoszony na 02.01.2024 r. Dotyczy to podatników, których rok podatkowy jest równy kalendarzowemu.
W świetle stanowiska organów podatkowych, w przypadku spółek osobowych niebędących podatnikami CIT, limit wartości sprzedaży, warunkujący status małego podatnika, oblicza się dla:
- spółki – w celu ustalenia prawa do jednorazowej amortyzacji,
- poszczególnych wspólników odrębnie – w celu ustalenia ich prawa do kwartalnych zaliczek (wspólnicy biorą pod uwagę wszystkie swoje przychody z działalności gospodarczej, w tym osiągnięte w innych spółkach i z działalności indywidualnej).
Mały podatnik VAT również jest uprawniony do kwartalnego rozliczenia tego podatku, a ponadto do kasowej metody rozliczenia.
W ustawie o VAT odrębny limit przewidziano dla tzw. małych pośredników – maklerów, zarządzających funduszami inwestycyjnymi, agentów, zleceniobiorców i innych osób świadczących usługi o podobnym charakterze. Wartość otrzymywanych prowizji (wraz z kwotą VAT) za poprzedni rok podatkowy nie powinna przekroczyć równowartości 45 tys. euro (przeliczonej na złote jak w przypadku limitu małego podatnika). W 2024 r. za małego pośrednika będzie więc uznawany podatnik, którego sprzedaż w 2023 r. zmieści się w kwocie 207 tys. zł (limit na 2023 r. wynosił 217 tys. zł).
Odrębny, wynoszący 4 mln euro (przeliczany za złote w taki sam sposób, jak limit małego podatnika), próg dotyczy także podatników rozliczających tzw. estoński CIT. Nieprzekroczenie tego limitu uprawnia ich do kwartalnego rozliczania VAT. Na 2024 r. wyniesie on 18 436 000 zł (na 2023 r. było to 19 309 000 zł).
Jednorazowa amortyzacja
Mały podatnik CIT i PIT jest uprawniony m.in. do jednorazowej amortyzacji w ramach pomocy de minimis, czyli bezpośredniego ujęcia w kosztach uzyskania przychodów wydatków na nabycie/wytworzenie środków trwałych z grup 3–8 KŚT (z wyłączeniem samochodów osobowych). Łączna kwota tych jednorazowych odpisów amortyzacyjnych nie może przekroczyć równowartości 50 tys. euro (kwotę tę przelicza się na złote jak limit małego podatnika). W 2024 r. jest to 230 tys. zł (w 2023 r. było 241 tys. zł).
Ryczałt ewidencjonowany
Osoby fizyczne, spółki cywilne i jawne osób fizycznych będą mogły w 2024 r. korzystać z opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (przy spełnieniu innych warunków), jeżeli ich przychód z działalności gospodarczej za 2023 r. (w rozumieniu art. 14 updof, czyli w kwocie netto, bez należnego VAT) nie przekroczy 2 mln euro. Po przeliczeniu (także po średnim kursie NBP z 02.10.2023 r., bez zaokrągleń) jest to 9 218 200 zł. Limit na 2023 r. wynosił 9 654 400 zł.
Zmienił się również limit uprawniający do kwartalnych wpłat ryczałtu, który wynosi równowartość 200 tys. euro. Ryczałt można więc będzie w 2024 r. uiszczać co kwartał, jeśli przychód osiągnięty w 2023 r. nie przekroczy 921 820 zł (na 2022 r. było to 965 440 zł).
Limity podatkowe na 2024 r.
| Czego dotyczy | Limit w euro | Kwota w zł* |
| Status małego podatnika CIT, PIT | 2 000 000 | 9 218 000 |
| Status małego podatnika VAT | 2 000 000 | 9 218 000 |
| Status małego pośrednika VAT | 45 000 | 207 000 |
| Podatnik estońskiego CIT uprawniony do kwartalnych rozliczeń VAT | 4 000 000 | 18 436 000 |
| Jednorazowa amortyzacja w ramach pomocy de minimis | 50 000 | 230 000 |
| Obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych (przez osoby fizyczne oraz spółki osób fizycznych: cywilne, jawne i partnerskie, a także spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstw w spadku) | 2 000 000 | 9 218 200 |
| Możliwość opłacania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych | 2 000000 | 9 218 200 |
| Kwartalne wpłaty ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych | 200 000 | 921 820 |
* Według średniego kursu euro ogłoszonego na 02.10.2023 r. wynoszącego 4,6091 zł (tabela nr 190/A/NBP/2023).