Nadchodząca dekada będzie czasem wielkich zmian – konieczność cięcia emisji i zużycia nieodnawianych surowców sprawia, że państwa będą odchodzić od wysokoemisyjnych surowców. Jednym z nich jest beton, który jest obecnie podstawą sektora budowlanego, ale na horyzoncie rysuje się alternatywa w postaci drewna.
Jak budować w zeroemisyjnym świecie
Zmiany klimatu przyspieszają. Żeby powstrzymać dalsze ocieplanie się Ziemi i ograniczać przyszłe straty, gospodarka musi ciąć emisje – sektor budowlany odpowiedzialny jest a 39% z nich[1] , więc w nadchodzącej dekadzie czekają go wielkie i dalekosiężne zmiany.
W celu zniwelowania emisji gazów cieplarnianych przedsiębiorstwa budowlane na całym świecie będą musiały nie tylko zmienić sposób pozyskiwania energii i postawić na energetykę odnawialną, ale również przyjrzeć się stosowanym technologiom budowy. Powszechnie obecnie stosowane materiały takie jak beton czy stal generują duży ślad węglowy, więc ich użycie w niedalekiej przyszłości będzie mocno utrudnione przez prawodawców.
Beton – podstawa cywilizacji
Nie ulega wątpliwości, że beton jest jednym z najważniejszych wynalazków ludzkości i umożliwił on wielu społeczeństwom bardzo duży rozwój. Choć w różnych wersjach znany jest od starożytności, na dobre upowszechnił się dopiero w XX wieku, stając się podstawowym materiałem konstrukcyjnym. Gdyby nie on i tworzone z niego prefabrykaty, programy mieszkaniowe wielu krajów wyglądałyby zupełnie inaczej.
Za betonem przemawia wiele zalet. Jest wytrzymały, łatwy w obróbce i zapewnia dużą izolacyjność cieplną. Jest również odporny na działania ognia, mrozu oraz zanieczyszczeń biologicznych. Może być stosowany nie tylko w elementach konstrukcyjnych, ale również w wystroju wnętrz, a jego surową estetykę doceniają miłośnicy brutalizmu i minimalizmu.
Beton nie jest jednak materiałem idealnym – jego produkcja wiąże się z silnym wpływem na środowisko. Produkcja cementu, który jest niezbędny składnikiem betonu, odpowiada za 5% światowych emisji CO2[2] , a do tego na przestrzeni trzydziestu lat wzrosła – w 1990 roku przemysł cementowy w Chinach emitował 84,5 miliona ton dwutlenku węgla, ale już w 2019 roku było to 826,9 miliona ton[3] .
Produkcja betonu wiąże się również z dużym zużyciem surowców, głównie piasku i wody. Żeby wyprodukować kilogram cementu portlandzkiego, zużywa się między 2 a 2,6 litra wody[4] . Oprócz tego produkcja cementu i betonu wpływa na roczne zużycie 50 miliardów ton piasku na całym świecie, co już teraz grozi niedoborami tego materiału w przyszłości[5] .
Postawiony przed koniecznością zmniejszania emisji, sektor budowlany będzie musiał odchodzić od betonu lub opracowywać jego nowe, niskoemisyjne formy. Choć transformacja energetyczno-materiałowa gospodarki będzie trudnym zadaniem, niektóre, znane od stuleci, surowce mogą na niej zyskać. Mowa m. in. o drewnie i materiałach drewnopochodnych.
Drewno – stary nowy materiał
Drewna używa się od zarania ludzkości, ale w ostatnich latach zaczęło ono zyskiwać na popularności. Powodów jest wiele: wytrzymałość, łatwość obróbki, wielość gatunków czy wreszcie – odnawialność, która w świecie kurczących się zasobów jest istotną zaletą. Drewno posiada jeszcze jedną zaletę, której brak innym materiałom budowlanym – wychwytuje CO2 oraz pozwala zmniejszyć jego emisje. Zastosowanie tony drewna zamiast tony cementu redukuje emisje dwutlenku węgla o 2,1 tony[6] , a dodatkowo jest on wiązany w wykonanych z niego elementach – drewniane budynki mogą wychwytywać CO2[7] .
Różne gatunki drzew dają różne rodzaje drewna, które znajdują szerokie zastosowanie w budownictwie. Umożliwiają też stworzenie specjalistycznych materiałów w rodzaju drewna LVL, KVH czy belek dwuteowych. Drewniane materiały budowlane nie ustępują jakością betonowym, a w niektórych aspektach zdecydowanie je przewyższają.
Powszechnie panuje przekonanie, że drewno jest niebezpiecznym i nietrwałym materiałem, ale jest ono mylne. W trakcie pożaru drewno zachowuje się stabilniej niż stal, która jest częstym elementem betonowych konstrukcji. Wysokie temperatury prowadzą do spadku jej moduły Younga, co skutkuje wygięciem, a więc naruszeniem całej struktury. W wypadku drewna zastosowanie czterostronnego strugania i fazowania sprawia, że wykonana z niego konstrukcja wytrzymuje zachowuje stabilność podczas pożaru – mówi Roman Jakubowski, Dyrektor Handlowy Unihouse S.A.
Materiały drewniane cechują się mniejszą wagą niż betonowe, co wyraźnie zmniejsza ciężar całego budynku. Odznaczają się też mniejszymi cenami i szybszym czasem realizacji – budowlę stawianą w sposób tradycyjny realizuje się około osiemnastu miesięcy, zaś w wypadku budynków o konstrukcji szkieletowo-drewnianej jest to zaledwie pół roku!
Konieczność zmniejszania emisji gazów cieplarnianych oraz zużycia surowców i energii sprawiają, że coraz więcej państw decyduje się na inwestycje w technologie drewniane. Za przykład może służyć działalność spółki Polskie Domy Drewniane, która we współpracy z Unihouse, wybudowała osiedle drewnianych domów w Choroszczy i promuje tego typu budownictwo w Polsce. Również szwedki program mieszkaniowy oparty jest w znacznej mierze o drewniane materiały budowlane.
Choć beton wciąż jest wiodącym materiałem budowlanym, jego czasy powoli się kończą. W nowym, ekologicznym i odnawialnym świecie jego zużycie będzie zredukowane do minimum, a jego miejsce, przynajmniej w sektorze mieszkaniowym, zajmą budynki oparte m. in. o moduły na szkielecie drewnianym. Współczesne drewniane materiały budowlane umożliwiają konstruowanie budynków w niczym nieustępujących betonowym.
[1] https://www.iea.org/reports/global-status-report-for-buildings-and-construction-2019
[2] https://www.researchgate.net/publication/228756550_Carbon_Dioxide_Emission_from_the_Global_Cement_Industry
[3] https://www.statista.com/statistics/1091672/carbon-dioxide-emissions-global-cement-manufacturing/
[4] https://essay.utwente.nl/69751/1/MA%20thesis%20Bosman,%20R..pdf
[5] https://www.sciencemag.org/news/2019/05/world-needs-get-serious-about-managing-sand-says-un-report
[6] https://efi.int/forestquestions/q9
[7] https://www.pik-potsdam.de/en/news/latest-news/buildings-can-become-a-global-co2-sink-if-made-out-of-wood-instead-of-cement-and-steel
Zobacz również
Jak dobrze kupić okna?
Izolacyjność termiczna, estetyka, długowieczność, konserwacja… Wybór okna może przyprawić o ból głowy. Poniżej kilka wskazówek istotnych zarówno dla kupujących okna,...
Jak obliczyć współczynnik przenikania ciepła ściany?
Dom musi trzymać ciepło w środku. Ile dokładnie – to wynika z przepisów budowlanych. Ustawowe normy zapotrzebowania na ciepło, a...
Budowa domu zimą – czy to możliwe?
Choć jeszcze kilka lat temu zima oznaczała konieczność przerwania budowy, obecnie dzięki nowoczesnym technologiom i produktom nie trzeba robić przestojów...